Overeenkomsten en verschillen

Caroline de Gruyter vertelt in “Beter wordt het niet” over het ten onder gaan van het Habsburgse Rijk en de periode ervoor. Zij vraagt zich in het boek af of er paralellen zijn te trekken met de Europese Unie van nu. Lukt het ons om de Europese Unie overeind te houden of zal het ook vallen? Welke lessen zijn er te trekken uit de val van het Habsburgse Rijk? De Gruyter probeert antwoord te vinden op deze vraag aan de hand van gesprekken en haar jarenlange ervaring als correspondent voor NRC.
“Beter wordt het niet” is een mooi onderzoek naar de verschillen en overeenkomsten tussen het Habsburgse Rijk en de Europese Unie. Er zijn immers grote verschillen tussen allebei. De belangrijkste is dat Habsburg een staat was, in tegenstelling tot Europa. Het Habsburgse Rijk had een keizer, een leger en een bureaucratie. De EU heeft slechts een bureaucratie.
De grote overeenkomst is dat ze allebei meerdere volken onder hun dak hebben met verschillende taalgroepen en nationaliteiten. Om iedereen tevreden te houden moet nu, net zo goed als toen, veel geschoven, gewogen en onderhandeld worden. Bedreigingen van buiten maken dit proces nog eens extra gecompliceerd.

"Europa begrijpen is voor een groot deel: de lidstaten begrijpen. Waar komen ze vandaan? Wat is hun geschiedenis? Hun ballast? Anders begrijp je hun gedragingen niet en weet je niet waar hun rode lijnen liggen. En als je dat niet weet, begrijp je ook niet waar de gevechten in Brussel om draaien."(citaat)

De Gruyter pleit voor meer scholing over de Europese Unie bij haar burgers. Slechts weinigen zullen het verschil weten tussen het Europees Parlement, de Europese Raad en de Europese Commissie. Hoe wetten en afspraken tot stand komen is vaak eveneens onbekend. Als we niet weten wat de rol en betekenis van de EU is, is het moeilijk te waarderen. Hier ligt ook een rol voor de politieke leiders:

“Als mensen niets weten over Europa en de regering erover zwijgt, is het niet verbazend dat de eurosceptische slogans van populisten die er wél over praten, erin gaan als koek. Dit zou alle Europese regeringen aan het denken moeten zetten.
Wat ook zou helpen: als ministers eerlijker zijn over wat ze in Brussel afspreken. Te vaak benadrukken ze wat ze hebben ‘gewonnen’ en verzwijgen ze wat ze hebben ‘weggegeven’. Beslissingen die hun niet zinnen, schuiven ze de EU in de schoenen – alsof ze daar niet zelf bij hebben gezeten. Veel burgers krijgen zo een verkeerd beeld van hoe dingen lopen in Brussel, en zien daardoor Europese issues te veel door een nationale bril. Het bredere, Europese verhaal horen ze vaak niet.” (citaat)

“Beter wordt het niet” is een interessant boek dat weinig antwoorden geeft, maar wel aan het denken zet. Bovendien is mijn kennis over het Habsburgse Rijk vergroot én wil ik nu graag naar Wenen.