Buitengewoon interessant maar de social media is onderbelicht

De val van Thomas G, de elfde roman van Nelleke Noordervliet is een buitengewoon interessante roman die beschrijft waarom Thomas G. van zijn sokkel en uit het leven viel. De daarbij betrokken personages komen niet sympathiek over maar zijn toch gewone mensen van vlees en bloed met hun luimen en makken. Het draait dan ook niet alleen om de reden van de val maar het gaat vooral om mensen, hun identiteit en onderlinge relatie in de context van de huidige maatschappij.
Het open einde gelijkt het echte leven, de personages moeten verder en de wijze waarop is nog onbestemd.

Uitgever Thomas G. besluit het boek ‘Hedendaags Fanatisme’ uit te brengen. Het is een controversieel boek dat binnen zijn uitgeverij op grote weerstand stuit. Hij houdt voet bij stuk maar de ruzie binnen de uitgeverij heeft zich verplaatst naar social media. Thomas wordt verketterd en komt een paar maanden later om bij een ongeluk.

Het verhaal kent meerdere vertellers. Ten eerste is daar Isa die na de dood van haar man Thomas haar toevlucht zoekt in Ierland. Daar verwerkt ze haar verlies en hervindt gaandeweg haar identiteit. Ook dochter Leonie vertelt ons over haar relatie met haar vader. Ze reageert op alles met woede en is zeer overheersend. Ze doet haar naam dan ook eer aan, deze betekent donder in het Germaans en leeuw in het Latijn. Leonie klampt zich vast aan haar zelfbeeld maar komt erachter dat zij meer is dan dat. Dat haar moeder geheimen voor haar heeft neemt zij haar niet in dank af.
En dan is er Joris, de freelance journalist die uitzoekt hoe Thomas slachtoffer werd van ‘trial by media’. Hij interviewt alle betrokkenen, geeft ze een stem en brengt de ratrace en wraakacties in de uitgeverij aan het licht. Ook is hij het medium dat de pijnpunten van onze de maatschappij zichtbaar maakt. Zo komt institutioneel racisme en ons slavernijverleden aan de orde. Hij laat middels interviews zien hoe moeilijk het is om daar op een juiste manier op te reageren. De laatste stem die uit het graf opduikt is die van Thomas. Hij liet een manuscript na waarin hij zijn kant van het verhaal vertelt. Niet voor niets betekent de naam Thomas ‘tweeling’ want ook hij worstelde met zijn identiteit tot deze hem fataal werd.

Naast de vraag wat identiteit is en of dat een vaststaand of vloeibaar iets is, spelen rouwverwerking, vergeving en gezinspatronen een rol in dit verhaal. De personages hebben ook allen te kampen met de problemen die in onze maatschappij leven, zoals discriminatie naar geslacht of ras en vooroordelen over het algemeen. En dat beïnvloedt de manier hoe ze naar anderen kijken. Soms voelen ze zich persoonlijk aangevallen zoals Anne met haar slavernijverleden. Andere mensen geven weer kritiek zonder dat ze alle informatie hebben. Zo heeft Joris het boek ‘Hedendaags Fanatisme’ helemaal niet gelezen en is dat ook niet van plan omdat het veel tijd kost. De schrijfster laat zo zien dat onze supersnelle maatschappij oordeelt zonder van de hoed of de rand te weten en hoe lastig het is om niet op elkaars kwetsbare tenen te staan.

Het taalgebruik is over het algemeen makkelijk te volgen en bevat fraaie zinnen en geweldige sfeertekeningen. De personages hebben allemaal een eigen en herkenbare vertelstijl. Zo is het taalgebruik van moeder Isa twijfelend en voelend, terwijl dochter Leonie zich op rationele en explosieve wijze uit. Een nadeel is dat Noordervliet haar gerecht gaarne lardeert met ingewikkelde en zelden gebruikte woorden. Sommige hebben het woordenboek nooit bereikt maar zijn aan de fantasie van de schrijfster ontsproten. Een voorbeeld hiervan is het woord fotodafe dat afgeleid is van autodafe wat verbranding of rituele terechtstelling betekent. Op momenten dat de larderingen te overvloedig worden, ontstaat de neiging tot een spontane boekdafe. Het is altijd jammer als zoekacties het verhaal te vaak onderbreken.

Wat tegenvalt is de uitwerking van de rol van de gevreesde social media. Het proces van de verkettering door de social media krijgt geen nadere uitleg en details ontbreken. Het blijft bij het lekken van informatie aan een site zoals Dumpert of Geen Stijl. De ranzigheid en het sneeuwbaleffect die eruit voortkomt, is niet benoemd. Dat is een behoorlijke tekortkoming van dit boek aangezien de schreeuwerige cover en binnenflap juist een grote rol van deze social media suggereren. In plaats daarvan presenteert Noordervliet een beeld van alle factoren die tot de aanzet en afwikkeling van dit spektakel hebben geleid. Wat je krijgt is dus niet wat je op de cover ziet. Social media blijkt een mager achtergrondbehangetje maar wat je wel krijgt is de moeite van het lezen meer dan waard.