Hoewel onaf, is het een briljant boek.

Het hadden vijf delen moeten worden, leren we in de bijlagen na het eigenlijke verhaal. Hierin krijgt de lezer een kijkje in de schrijf techniek van de auteur.
Daarna kunnen we lezen hoe haar echtgenoot getracht heeft haar te redden van een lot, (erger dan) de dood. En hoe haar 2 dochters hebben kunnen overleven, nadat ook hun vader naar de kampen is afgevoerd, met fataal gevolg.

De roman zelf bestaat uit 2 (van de geplande 5) delen.
In deel 1 lezen we over de uittocht uit Parijs, na de inval van de Duitsers in Frankrijk. De verschillende personages leren we kennen als bang, soms naïef, soms opportunistisch en hechtend aan de eigen vooroorlogse positie.
Deel 2, dat zich een jaar na
de inval afspeelt, beschrijft de personages, van wie we een deel al in deel 1 hebben leren kennen, in hun verhouding tot de bezetters die zich in hun dorp hebben gevestigd.
En we leren enkele Duitsers kennen. Dit deel is getiteld “Dolce” en het verwart door de normaliteit van het leven in het bezette dorp - waar ook de nodige onderstromen en verzet aanwezig zijn.

Ik was bang dat een verhaal dat niet af was, zou eindigen in het luchtledige. Niets is minder waar. Het einde, dat geen einde had moeten zijn, imponeert als een afgehecht einde.
Waar de oorlog nooit stopt en feitelijk een nieuwe uittocht, elders geïmpliceerd wordt.

Juist in deze tijd, met de beelden uit Oekraïne op mijn netvlies, maar ook de beelden uit de film Jeux interdits (Netflix), is dit een boek dat laat zien dat de geschiedenis zich telkens weer herhaalt. Er is niets nieuws onder de zon en dat is een deprimerende gedachte.
Niettemin een prachtig boek dat mij nieuwsgierig maakt naar de rest van het oeuvre van Irène Nemirovsky.