Gokmanie en baboesjka in Roulettenburg

De Russische literatuur, ik heb er altijd een beetje moeite mee om erin te komen. Vooral met die namen die voor mij soms wat moeilijk zijn. Ook voor de functie van elk personage is het altijd even wat puzzelen, een Russische vorst valt niet te vergelijken met een Belgische vorst.

En in de speler volgen we de avonturen van een zootje ongeregeld. Een generaal als leider van het gezelschap bestaande uit de generaal, zijn zuster, een stiefdochter, twee eigen kinderen, een Fransman, een Engelsman, Madam Blanche (golddigger van dienst) en Alexei de privéonderwijzer. Het gezelschap verblijft in een hotel in Roulettenburg, een kuuroord met obligatoir casino. Al snel is duidelijk wat al deze personages verbindt, geld en dan vooral het ontbreken ervan.

Het boek neemt hierdoor een wat saaie start. De persoonlijke financiële toestand van de personages is nu niet meteen iets waar ik empathie mee kan hebben, nog zorgt het voor spanning en avontuur. Als baboesjka, de Godmother zeg maar, arriveert in het hotel krijgt het verhaal wat meer kleur en swung. Het oude besje brengt leven in de brouwerij met haar ongegeneerdheid en impulsief gedrag. Toen zij ook nog eens een 17de -eeuwse scheldtirade afstak kon ik mijn lach niet meer inhouden tijdens het lezen.

"Laat mij met rust, adderengebroed!" schreeuwde baboesjka. "Wat bemoeien jullie je met mijn zaken?" En tot de Grieux: "Wat wil die bokkebaard nog van mij?" Ook mademoiselle Blanche moest het ontgelden: "En jij bloedzuiger, wat doe jij hier nog? Waarom blijf jij hier om mij heen draaien?"

Verder moet ik nog vermelden dat de roulette en de hierbij samen horende gokverslaving een centraal thema in het boek vormen. De manier waarop Dostoyevsky de gokmanie beschrijft van een verloren ziel deed mij onmiddellijk aan het personage uit "vierentwintig uur uit het leven van een vrouw denken". Het is mij nu duidelijk waar Stefan Zweig de mosterd gehaald heeft voor dat verhaal.

En uiteraard komt er ook wat liefde in het verhaal voor. Het is een welgekomen afwisseling tussen de Friedrich d'ors, roebels en guldens. Maar daar is dan ook alles mee gezegd. Een hartverscheurende passie vind je hier niet terug.

Al bij al was het een fijne eerste leeservaring met Dostoyevsky. Vooral de hilarische avonturen van baboesjka zorgden voor leesplezier. En het boek geeft goed weer hoe een gokverslaving ontstaat en hoe het uiteindelijk de geest van een mens kan doorpuren met een soort van blinde razernij.