De laagjes van Rome

De Nederlandse schrijfster Rosita Steenbeek (1959) woont sinds 1986 grotendeels in Rome. Zij heeft inmiddels 17 boeken geschreven, zowel fictie als non-fictie. Veel van haar werk is gebaseerd op haar persoonlijke leven, waarin de stad Rome een belangrijke rol speelt.

Thuis in Rome schreef Steenbeek eind jaren ‘90. Het gaat over haar leven in het historische centrum van Rome. Ze beschrijft haar woning, haar buurt, de mensen die zo zoal tegenkomt en haar omzwervingen door de stad. Een terugkerend thema daarbij is de gelaagdheid. Letterlijk: hoe de huizen van nu gebouwd zijn op de ruïnes van gebouwen uit de Romeinse tijd. Op sommige plekken kan je via trappen zelfs nog in de oude, onderliggende stad komen. En figuurlijk: hoe wat oppervlakkig gezien streng katholiek lijkt in de praktijk soms heel andere levenswijzen en overtuigingen bedekt.

Het boek is inmiddels wat gedateerd. Rome barst in de tijd van dit boek nog niet uit zijn voegen van de toeristen, AirBNB bestaat nog niet en die allereerste supermarkt in de binnenstad heeft inmiddels vast concurrentie gekregen. Laat staan dat iemand wist wat corona was (anders dan een Mexicaans biertje). Toch geeft het boek een leuk beeld van het leven in Rome in die tijd. Als toekomstige bezoeker van deze stad vond ik het inspirerend, met name de beschrijvingen van de gelaagdheid, en alles wat zich nog ondergronds bevindt aan gebouwen, riviertjes en doorgangen. Dat is immers tijdloos en daar hoop ik iets van te kunnen gaan zien.

Een groter bezwaar tegen het boek is het dagboekgehalte ervan. Zoals je in een dagboek niet uitlegt wie je bent en veel voor jouzelf vanzelfsprekende achtergrondinformatie weglaat, zo gaat dat in dit boek ook. Steenbeek lijkt te verwachten dat je weet wie zij is en dat je haar eerdere boeken hebt gelezen. Zo lees je tussen de regels door dat ze eerder al in Rome heeft gewoond, een tijd weg is geweest en nu weer terug is. Dat lijkt te maken te hebben met een aantal vrienden die zijn overleden. Maar hoe dit precies zit legt ze niet uit. Zonder voorkennis blijft behoorlijk onduidelijk wat haar relatie tot die mensen was. Ze zegt verdriet te hebben, maar invoelbaar wordt dat niet zonder er meer over te weten. Ook haar huidige kennissenkring wordt ten tonele gevoerd, maar nauwelijks geïntroduceerd, alsof het ook mijn oude vrienden zijn.

Kortom: het boek geeft een levendig en inspirerend beeld van Rome, maar is in sommige opzichten wel wat verouderd. Er zijn nieuwere boeken van Steenbeek over hetzelfde thema, dus lees die, zou ik zeggen. Hopelijk zijn die ook geschreven met wat meer aandacht voor de nieuwere lezers van haar werk.