Gevoelens van anders zijn

John Boyne vertelt in zijn nawoord openhartig dat hij zelf in zijn jeugd erg heeft geworsteld met de gevoelens die gepaard gingen bij het besef dat hij homoseksueel was. Hij vond het tijd voor een verhaal voor jongvolwassenen maar kreeg tijdens meetings zoveel respect voor transseksuelen dat hij besloot het zijn onderwerp van zijn laatste roman te maken.

De ouders van Sam en Jason zijn drukke baasjes en richten zich vooral op het aankomende premierschap van moeder Rebecca. De jongens groeien op door de zorg van au-pairs en hebben een vrij zakelijke band met hun ouders. Boyne vertelt zijn verhaal vanuit de 13-jarige Sam. Sam is een achterblijvertje en kijkt behoorlijk op naar zijn vier jaar oudere broer. Het is dan ook niet gek dat Sam aanvoelt dat Jason niet zo lekker in zijn vel zit. Op een dag komt het hoge woord eruit en Jason vertelt hij het gezin dat hij liever een meisje wil zijn...

Dit brengt natuurlijk heel wat met zich mee en opmerkelijk is de reactie van de ouders. Kortgezegd zijn ze egoïstisch en eigenlijk gewoon zelfs belachelijk. Het strookt niet met hun moralen en ze gooien hun kop in het zand. Op zich een begrijpelijke reactie, want het is natuurlijk niet niets als je zoon je op een dag vertelt dat hij transseksueel is. Helaas blijft het daar niet bij, want ze proberen hun zoon op andere gedachten te brengen. Gedachten die echt veel te ver gaan. Op een gegeven moment wordt er zelfs een vergelijking met een kangoeroe gemaakt. Het is mooi om te zien dat een auteur de worstelingen van voor- en tegenstanders probeert uit te tekenen, maar hij slaagt er niet erg goed in. Het resultaat is een bot geheel dat in fases gewoon écht beledigend is. De ouders worden afgeschilderd als hardwerkende mensen voor wie hun kinderen een last in hun dagelijks leven zijn en hij draaft hierin iets te ver door. Nergens worden de oudergevoelens blootgegeven en dit zorgt voor ongeloofwaardigheid in het verhaal. Want kom op zeg! Het is gewoon niet mogelijk iets van empathie voor je eigen kinderen te hebben. Hoeveel last ze je ook bezorgen...

De keuze om het verhaal via een dertienjarige jongen te vertellen is behoorlijk gewaagd. Sam weet nog nauwelijks iets van het leven en hij wordt in een situatie geworpen waarmee hij helemaal niets kan. Het enige wat het jonge brein van Sam kan bedenken is dat hij blij is om een jongen te zijn en dat hij helemaal geen meisje wil worden. Want als zijn grote voorbeeld ineens zo verandert, wat zal hem dan te wachten staan? In plaats van uitleg te geven, moet hij dealen met de halve antwoorden die hij krijgt. Hij moet er maar mee leren leven, want zijn broer wordt vanzelf wel weer normaal. Deze uitwerking hád kunnen raken, als het wat meer aandacht had gehad. Nu levert het vooral frustraties op. Het is werkelijk een raadsel waarom er niet wat meer tijd is genomen om bepaalde thema's meer uit te werken. Het boek telt nu niet zoveel pagina's, dus er wat meer dan genoeg ruimte geweest om extra tekst toe te voegen.

Het idee van Boyne wekt respect op, maar de uitwerking is het gewoon niet helemaal. Zijn nawoord maakt nog het meeste indruk. Jammer.