Tolkien aan de Somme

Simon Tolkien (1959) is een Brits strafrechtadvocaat en auteur. Hij is de kleinzoon van de beroemde schrijver en professor J.R.R. Tolkien. Hij studeerde af aan de Dragon School in Oxford en de Downside School. Aan het Trinity College studeerde hij moderne geschiedenis.
Sinds 1994 was Simon Tolkien advocaat in Londen. Zijn eerste roman, ‘De stiefmoeder’ werd in 2002 gepubliceerd.
Hij is met zijn gezin naar Californië verhuisd en schrijft nu fulltime.

Aan het begin van de twintigste eeuw groeit Adam Raine op in een achterbuurt van Londen. Zijn vader is socialist en vakbondsman. Hij zet in verschillende jobs vaak de boel op stelten omdat hij niet bereid is voor een mager loon te werken en hij altijd betere arbeidsomstandigheden nastreeft. Zijn moeder is huisvrouw.
Nadat deze overlijdt verhuist hij met zijn vader naar familie in het kolenmijnstadje Scarsdale in Yorkshire. Daar wacht zijn vader werk aan de mijn. Adam kan zijn studies voortzetten en is daarmee een buitenbeentje. Zijn leeftijdsgenoten werken veelal in de mijn.
Ook hier is zijn vader de vakbondsman , ook hier lopen de spanningen tussen de arbeiders en hun werkgever Sir John Scarsdale hoog op. Ze rijzen de pan uit, er volgt een explosie van geweld waarbij Adams vader omkomt.
Adam wordt door Sir John opgevangen, maakt zijn middelbare school af en heeft plannen om in Oxford verder te studeren.
Ondertussen is hij ook verliefd geworden op de domineesdochter Myriam.

De oorlog breekt uit. Al Adams plannen worden gedwarsboomd. Hij en zijn vrienden melden zich aan om in Frankrijk, in de loopgraven aan de Somme, te gaan strijden. Hij komt in een hel terecht. De enigen aan wie hij zich kan optrekken zijn zijn vrienden Ernest, Thomas, Luke en Rawdon.
Terug thuis na de oorlog blijkt Adam te zeer veranderd te zijn voor de wereld die hij vier jaar geleden achterliet.

Het hele boek speelt zich chronologisch af. Alle personages worden duidelijk uitgelijnd maar daar blijft het bij; ze blijven erg oppervlakkig. Een terdege uitwerking van de karakters mist.
Het eerste deel van het boek, dat over de kinder- en tienerjaren van Adam vertelt wordt in een haast ouderwetse, traditionele, trage stijl geschreven.
Het tweede deel, de oorlog wordt erg beeldend in al zijn gruwelijkheden beschreven. Dit is ook het sterkst geschreven deel van deze roman. Het is niet moeilijk om als lezer betrokken te geraken bij de verschrikkingen van de oorlog. Het is tevens het deel dat het langst in de herinnering zal voortleven.
In het derde deel krijgen we de ontknoping van het liefdesverhaal dat zich heel clichématig, als een stationsromannetje, ontwikkeld heeft. Dit liefdesverhaal brengt geen enkele meerwaarde aan het boek bij.

Tolkien heeft verschillende boodschappen voor zijn publiek: de verschrikkingen en de gruwel van de oorlog waardoor het duidelijk wordt dat we moeten proberen elke oorlog te voorkomen, het belang van echte vriendschap, het verschil tussen arm en rijk, het besef dat je afkomst je leven niet hoeft te bepalen.

Het Niemandsland uit de titel dekt volledig de lading van het boek. Het is in de letterlijke betekenis het stukje land dat gelegen is tussen beide fronten in een oorlogszone. Maar elke lezer kan voor zichzelf in de loop van het verhaal meerdere symbolische betekenissen ontdekken.

Niemandsland is tevens een hommage aan de oorlogsjaren van zijn grootvader, J.R.R. Tolkien en aan zijn strijd in de slag aan de Somme.