Vergeten is beter dan zinloos herinneren

Katharina Mercedes Donker, ex-politica en bestsellerauteur, is benaderd om mee te werken aan haar eigen biografie. Ze weigert. Toch dwingt dit verzoek haar om na te denken over haar politieke carrière en privéleven. Een confronterend maar verhelderend proces. Aan het eind van de dag is een meeslepend portret van een sterke vrouw, over ouder worden, keuzes maken en met jezelf in het reine komen, dat schitterend is opgetekend door Nelleke Noordervliet (1945).

Direct nadat aspirant-biografe Clara Hartong Katharina aanschrijft slaat de twijfel toe. Wat is het beeld dat de buitenwereld van haar heeft? Hoe wil zij zelf door anderen worden gezien? Het verschil tussen haar publieke imago en innerlijk wezen maakt haar onzeker:

“Clara zal in het gunstigste geval de schil beschrijven, de buitenkant, de publieke persoon, met hier en daar een onthullend kijkje in het privéleven van de ex-minister. En hoewel de schil ook bij mij hoort en hard is en glanst, is de vrucht die erin zit kwetsbaar. Als ze daaraan komt, heb ik geen verweer meer.”

Katharina Donker groeit op in een arbeidersgezin met een getraumatiseerde vader. Door geschiedenis te gaan studeren aan de universiteit en uiteindelijk ook te promoveren, weet zij uit dit milieu te ontsnappen. Een politieke carrière volgt. Ook dienen verschillende liefdesrelaties en het moederschap zich aan.

Een aantal life changing events in de levensloop van Katharina vindt plaats in de jaren ’70 en ’80, het tijdperk van het feminisme, anarchisme en de provo. Ook ontwikkelingen in het buitenland, zoals de onafhankelijkheidsstrijd in Suriname en de situatie in het communistische Oost-Duitsland zijn rechtstreeks van invloed op het publieke en private leven van de politica, echtgenote en moeder.

Aan het eind van de dag gaat over keuzes maken en leren leven met de consequenties van deze beslissingen. Spijt en schuld komen hierbij om de hoek kijken, al laat Katharina deze gevoelens niet graag toe. Toch reflecteert zij wél eerlijk op het ontstaan van bepaalde situaties in haar leven:

“Alleen als je heel blij of heel ongelukkig bent met een wending die de werkelijkheid neemt, heb je de neiging de weg terug te gaan en te zeggen: hier gebeurde het, hier kondigde de ramp of de vreugde zich al aan, het was er nog niet echt, maar stond al in grote lijnen getekend onder de horizon, één afwijkende beweging en ik had het gemist, ik was gered of verloren geweest.”

In Aan het eind van de dag staat telkens het samenspel tussen het persoonlijke en het politieke centraal. Twee krachten die elkaar beïnvloeden en soms ook bijten. Het is een boeiende roman, die diep ingaat op het privéleven van de inspirerende politica en tegelijkertijd een mooi beeld geeft van de tijdgeest waarin zij leeft. Bovendien blijft het spannend of Katharina uiteindelijk mee zal werken aan de biografie.