Een zeer geslaagd debuut

Op papier is Veda een ware high potential. Ze is jong, single en hoogopgeleid. Ze woont in de grote stad, waar de wereld aan haar voeten ligt en de mogelijkheden eindeloos zijn. Althans, in theorie. In werkelijkheid ziet het dagelijks leven van de pasafgestudeerde cultuurwetenschapper er aanzienlijk minder spannend uit. Om de huur te betalen volstaat een cateringbaantje. De rest van de tijd gaat op aan het versturen van sollicitatiebrieven; vanuit een hippe koffiebar, omdat het natuurlijk ‘niet goed is om de hele dag thuis te zitten’.  

Beste vriendin Nina is wel succesvol op de arbeidsmarkt én in de liefde, en vormt een pijnlijk contrast met Veda’s geploeter. Dan dient de elfjarige Kyra zich aan. Er ontstaat een nogal ongewone vriendschap tussen Veda en het jonge meisje. In haar debuutroman Gapen onder water beschrijft Revka Bijl (1986) op droogkomische wijze hoe een ambitieuze en ietwat naïeve millennial op zoek gaat naar een ‘grote-mensen-baan’. Wat volgt is een aaneenschakeling van kleine overwinningen en grote desillusies, oftewel: een feest der herkenning!  

Gapen onder water is een vlot geschreven verhaal over solliciteren anno nu. Een activiteit die méér inhoudt dan het schrijven van de zoveelste motivatiebrief. Met haar diploma op zak, maar zonder noemenswaardige werkervaring, zit er voor Veda niets anders op dan zich te verdiepen in personal branding, netwerken en tijdelijke banen via het uitzendbureau. Iedere afwijzing of tegenslag beïnvloedt haar vriendschappen, liefdesleven en zelfbeeld ten negatieve. Ondanks het gezwoeg en getob is Gapen onder water een heerlijk luchtig boek; een knappe prestatie van de auteur.  

Menig lezeres zal zich gemakkelijk met Veda kunnen vereenzelvigen, haar dagelijkse struggles zijn dan ook zeer herkenbaar. Extra vermakelijk is het feit dat Bijl beschikt over een flinke dosis cynische humor, waardoor de gedachtes van de hoofdpersoon buitengewoon grappig zijn opgetekend:  

‘Ik heb geen idee hoe ik bij deze gedachte kom. Dat komt waarschijnlijk omdat ik eigenlijk nergens verstand van heb. Niet van vriendschappen, familie, werk, sport, kunst, voedsel, films, politiek, reizen, geld, het milieu. Zelfs van mijn studie heb ik geen verstand. Maar dat maakt niet uit bij geesteswetenschappen. We hoeven geen mensenlevens te redden of een ander wezenlijk verschil te maken.’  

Met Gapen onder water heeft Revka Bijl een zeer geslaagd debuut neergezet. Dusdanig sprankelend en geestig dat het op dit moment een uitstekende kandidaat zou zijn voor de longlist van de Hebban Debuutprijs 2019.