Mooi tijdsbeeld

Voor artiesten, schrijvers en kunstenaars lijkt de dood iets minder definitief dan voor gewone stervelingen. Zo kun je Tupac nog zien als hologram, trekt Rembrandt nog steeds volle zalen, en brengt Don Carpenter twintig jaar na zijn dood een boek uit. Vrijdagen bij Enrico’s is het laatste werk van de in 1995 overleden Carpenter. Jonathan Lethem (De Chronische Stad, Dissidenten) nam het als groot fan van de auteur op zich om diens onvoltooide manuscript af te maken.

In Vrijdagen bij Enrico’s volgen we een groep aspirant-schrijvers die elk op hun eigen manier proberen de nieuwe Melville of Hemingway te worden. Echtpaar Charlie en Jaime vormen de spil van het gezelschap: hij probeert het definitieve oorlogsboek te schrijven over zijn ervaringen in Korea, terwijl zij vooral worstelt met een gebrek aan levenservaring dat haar belet een interessante roman te produceren. De onderlinge concurrentie is groot en vriendschappen en huwelijken blijken niet altijd bestand tegen groot succes, of een gebrek daaraan.

Carpenters kracht zit hem in het neerzetten van interessante karakters en hun, vaak gebrekkige, onderlinge relaties. Vooral de dynamiek in het huwelijk van Charlie en Jaime is goed getroffen: van een naïeve jonge vrouw ontwikkelt Jaime zich tot een slempende bestsellerauteur, terwijl de grote belofte Charlie zijn oorlogs-epos niet van de grond krijgt en moet leven met zijn verloren gegane ambities. Ook is er de inbreker/schrijver Stan Winger, die soms de onbedwingbare behoefte krijgt in een mooi huis in te breken en daar in bed te poepen, en de sjacheraar Kenny die arme weduwes voor een prikkie van hun peperdure antiek afhelpt.

Toch heeft Vrijdagen bij Enrico’s wat mankementen. Carpenter lijkt de lezer iets teveel bij de hand te willen houden en legt daarom dingen uit die geen uitleg behoeven: "waarschijnlijk wist ze dat hij een minderwaardigheidscomplex had". Of: "schrijven, vriendschap en liefde vormden een kluwen die zijn gemoed bezwaarde". Daarnaast is het opmerkelijk dat vrouwelijke karakters die voor zichzelf kiezen, zoals Jaime of de avontuurlijke Linda die de wereld rond wil zeilen, dat niet kunnen doen zonder afgeschilderd te worden als kil of egocentrisch. Deze vrouwen laten hun kinderen in de steek of verwaarlozen ze, zuipen zich dagelijks een stuk in de kraag en dumpen hun mannen zonder pardon. Die mannen daarentegen houden wel veel van hun kinderen en lijden onder de afstandelijkheid van hun succesvolle eega’s, terwijl ze langzaam maar zeker moeten inzien dat ze hun grote literaire beloftes niet zullen waarmaken.

Wellicht is het lastig geweest voor Jonathan Lethem om het nog ruwe manuscript dat hij in handen kreeg wat bij te schaven, en het zal niet meegeholpen hebben dat de woorden die hij zou schrappen door zijn idool op het papier waren gezet. Carpenter heeft uiteindelijk een mooi tijdsbeeld gegeven van de Amerikaanse jaren ’50 en ’60 aan de Amerikaanse Westkust, in diezelfde tijd het Walhalla van de beatniks. De literatuur werd in deze periode gedomineerd door een Oostkust-blik op het Westen, met schrijvers als Kerouac die oorden als San Francisco en Los Angeles romantiseerden. Westerling Carpenter geeft deze steden hun eigen identiteit en toont een dagelijks leven waaraan niet veel romantiek te bespeuren is. Hoewel het boek iets rigoureuzere eindredactie had kunnen gebruiken, is het deze originele blik van Carpenter die Vrijdagen met Enrico’s toch de moeite waard maakt.