Retrospectief verhaal met helder vooruitzicht

In het autobiografische Komiek versus depressie beschrijft Kevin Breel (1994) zijn jeugd en de depressie waarmee hij kampt(e). Op een klein provinciaal eiland aan de westkust van Canada groeide hij op. Met de opbrengst van zijn boek en als ‘mental health activist’ doneert Breel aan goede doelen die zich inzetten voor zelfmoordpreventie. Naast schrijver is hij bekend als komediant en was hij gastspreker bij de Amerikaanse conferentie TEDX, die 4 miljoen kijkers trok.

In het boek beschrijft Kevin zijn jeugd en de ontwikkeling van zijn depressie in verleden tijd. Deze retrospectieve vertelvorm wordt afgewisseld met passages die in tegenwoordige tijd worden verteld en waarin Kevin de situatie van toen in het heden interpreteert. Het verhaal is opgedeeld in hoofdstukken waarin je in chronologische volgorde de verschillende levensfasen en ontwikkelingen van Kevin volgt. Zo begint het verhaal in de baby- en kindertijd waarna Kevin zijn tiener- puber- en adolescententijd laat passeren. Al snel wordt duidelijk dat zijn eigenwaarde en zelfbeeld laag zijn. Daarnaast is er geen veilige thuissituatie. Een vader met een alcoholprobleem en een afwezige moeder en zus. Gedurende het verhaal voel je de eenzaamheid en de woekerende zelfminachting en zelfhaat van Kevin. Hij vindt zichzelf lelijk, niet de moeite waard en niet bijzonder. Dat hij niet populair is op school, moeite heeft aansluiting te vinden en zich sociaal maatschappelijk moeilijk aanpast, maakt dat Kevins gevoel dat hij er niet toe doet  wordt versterkt. Deze aspecten beschrijft Kevin met zelfspot en cynisme, waardoor het verhaal geen negatieve bijklank heeft.

De plotselinge dood van Kevins eerste en allerbeste vriend Jordan door een ongeval is de druppel. Hij beschrijft heel gedetailleerd hoe hij weggleed in eenzaamheid, boosheid en passiviteit. Door het vertellen van zijn persoonlijke verhaal deelt hij nieuwe interpretaties en leermomenten. Al lezende word je meegenomen in zijn ontwikkelingen waardoor je steeds beter begrijpt wat het mechanisme is als iemand in een depressie raakt en er zelf niet meer uitkomt. Daarbij komt Kevin zelf ook tot nieuwe inzichten, hij beschouwt de situatie van destijds, geeft adviezen aan de lezer en deelt de vragen en bevindingen. Dit is boeiend om te lezen. De schrijver blikt steeds weer terug op die moeilijke periode om de situatie en het verloop zelf ook te begrijpen.

Door deze afwisseling, de Kevin van toen en nu, is het soms onduidelijk of er een nieuw inzicht wordt beschreven of een inzicht van Kevin in die vroegere situatie. Voor elk nieuw hoofdstuk staat een notitie op een blaadje afgebeeld, waarvan niet duidelijk is of Kevin dit vroeger heeft opgeschreven, bijvoorbeeld in een dagboek, of dat het meer een visie van nu is. Het verhaal is soms wat langdradig maar daartegenover maakt Breel soms ook (te) snelle sprongen waardoor je als lezer de context of aanleiding kunt missen. Waarom deelt Kevin bijvoorbeeld - na jarenlang minimaal contact te hebben gehad met zijn moeder-  ineens toch zijn diepste gevoelens met haar?

De schrijfstijl van Breel is een kwestie van smaak. Hij schrijft veel over zijn gevoelens, ontwikkelingen en dat zal de ene lezer meer aangrijpen dan de andere. Concluderend is Komiek versus depressie een heel open en beschouwende autobiografie met inzichten en adviezen over het ontwikkelen van een depressie. Het verhaal blijft behapbaar omdat de negatieve emoties en gebeurtenissen met een dosis zelfspot en cynisme worden verteld. Voor publiek dat met eenzelfde soort problematiek kampt zal dit boek nuttig en herkenbaar zijn.