'God het nakijken geven'

De engelenmaker is een roman van Stefan Brijs uitgegeven door Atlas, het was ook de grote doorbraak van Stefan Brijs. Het boek werd bekroond met de Gouden Uil Prijs van de Lezer 2006, de Vijfjaarlijkse Prijs voor Proza 2006 en de Boek-delenprijs 2007. Ook werd het genomineerd voor prijzen als Libris Literatuurprijs 2006 en AKO Literatuurprijs 2006. Het succes wordt alleen maar bevestigt, het boek zit momenteel al aan zijn 39e druk.

De roman speelt zich af in een katholiek dorpje, Wolfheim, in het Duitstalige deel van België, waar Victor Hoppe na 20 jaar zijn terugkeer maakt nadat hij het dorp had verlaten om te gaan studeren. De rust wordt er verstoord door zijn terugkeer, zeker door zijn gezelschap, een drieling met een nogal akelig uiterlijk. De drie jongens, Gabriël, Michaël en Rafaël, lijken sprekend op elkaar en ook op hun vader, de moeder van de kinderen is voor iedereen ongekend. Victor neemt zijn intrek in het ouderlijk huis. Na enkele bijzondere genezingen wordt hij geaccepteerd door de gelovige dorpelingen en opent hij een dokterspraktijk. De dorpelingen lopen de deur plat bij dokter Hoppe, want allen willen ze een blik opvangen van de drie kinderen die hij verborgen houdt. Al snel doen de eerste roddels hun ronde, dit wordt alleen maar versterkt wanneer dokter Hoppe Frau Maenhout aanneemt als huishoudster en later ook als lerares van de kinderen. Wanneer ze echter opmerkt dat er iets mis is met hun gezondheid en de dokter allerlei mysterieuze onderzoeken op hen uitvoert, begint het de verkeerde kant op te draaien.
Je maakt ook kennis met de eerste levensjaren van de dokter door middel van flashbacks naar zijn jaren in het klooster, waar hij door zijn ouders werd achtergelaten omdat hij zogezegd debiel zou zijn. In het klooster komt hij snel in aanraking met de Bijbel, dat doorheen het boek een belangrijke rol heeft gekregen. In het boek worden namelijk twee uitersten dicht bij elkaar gebracht, geloof en wetenschap. Victor is ook een uitstekende student en behaald zijn diploma van arts. De flashbacks naar zijn kinderjaren in het klooster en zijn jeugd worden afgewisseld met flashbacks naar zijn tijd als onderzoeker in de universiteit. Hij doet onderzoek naar leven creëren, leven scheppen net als God. ‘God het nakijken geven.’
‘God geeft en God neemt.’ Daar wou Herr Dokter verandering in brengen door onderzoek te doen naar klonen.

Het boek speelt zich af in de jaren ‘70 en ’80, maar er zijn ook vele flashbacks aanwezig. Op sommige momenten is het echter onduidelijk waar in de tijd je je situeert en of het nu voor of na een bepaalde gebeurtenis is. Deze verhaallijn laat echter het verhaal als een puzzel in elkaar vallen waardoor alles in de loop van de tijd duidelijk wordt.
Het boek is verteld in het alwetende vertelstandpunt, dit benadrukt de thematiek van het boek, het geloof maar ook de wetenschap. Je leest het verhaal als een alwetende God. Je staat als lezer boven alles en bent op de hoogte van ieder zijn mening en gedachtegang. Hoewel dit snel de aanleiding geeft tot een eenzijdig en voorspelbaar verhaal, is dit helemaal niet het geval. De opbouw van het verhaal houdt de spanning er zeker in.
Het mysterie rond de persoon Victor Hoppe draagt ook bij aan de spanning van het boek. Je komt tijdens het verhaal wel het een en het ander te weten over hem maar Herr dokter blijft een ondoorgrond, emotieloos persoon die zich van alles en iedereen kan afzetten. Hij kan in zijn eigen ideale wereld kan leven waardoor de grens tussen zijn gedachtegang en de realiteit soms erg klein wordt. Dit vinden we terug in zijn manier van denken, ‘soms is wat onmogelijk lijkt alleen maar moeilijk’ is een gedreven gedachte van Victor Hoppe.
Het boek zit als een netwerk van verbanden in elkaar, je vindt ze terug doorheen het hele boek en dat maakt het des te interessanter, het verhaal hangt perfect aan elkaar. Je kan het boek meermaals lezen zonder dat je je verveelt, want telkens ontdek je nieuwe verbanden die je eerder ontglipt waren of je nog niet opgemerkt had.
De verbanden doorheen het boek en de opbouw met verschillende flashbacks zorgt voor een verrassend einde. Doorheen het boek word je als lezer op het verkeerde spoor gezet, alles draait namelijk rond de drie kinderen van Victor Hoppe, de drie klonen van hem. Uiteindelijk blijkt dat je focus verkeerd lag.

De engelenmaker is een aangenaam boek om te lezen, het leest vlot en je aandacht wordt bij het verhaal gehouden door verrassende wendingen en de verschillende gedachten van alle personages. Stefan Brijs slaagt erin om de onoverbrugbare kloof tussen geloof en wetenschap plots erg klein te maken. Hij laat het verhaal prachtig in elkaar vallen, alles past perfect en na het lezen van het toch wel moeilijk te voorspellen einde is de waardering voor het boek alleen nog maar groter.