De verkeerde kijk op de vulva

Het machinegeweer op de cover heeft maar één functie: aangeven dat dit een militant boek is. Liv Strömquist Heeft Iets Mee Te Delen En Het Is Van Te Luisteren! Ze kan absoluut niet tekenen, maar dat gebrek compenseert ze ruimschoots met haar Boodschap, gericht aan zowel vrouwen als mannen. Ja meneer, ook u kunt iets opsteken van dit kutboek.

Excusez le (dernier) mot van de inleiding, maar De verboden vrucht draait rond (en duikt diep in) het vrouwelijke geslachtsorgaan: de oorsprong van de wereld, aldus Gustave Courbet, maar tegelijk ook een van de meest onbekende onderdelen van het vrouwelijke lichaam. Bovendien nog eens beladen met een loodzwaar taboe. Onbekend en toch zo bemind. Strömquist wijst niet alleen op het onderscheid tussen vagina (pars) en vulva (toto), maar ook op de nefaste fascinatie van een aantal mannen voor de verboden vrucht. En dan heeft ze het niet over oversekste macho’s, maar over geleerden en beleidsmakers die een hopeloos foute visie hadden op vrouwelijke seksualiteit. Een vreemde ‘uitstulping’ op de vulva? Duidelijk een heks. Grote schaamlippen? Duidelijk een wilde. Als je het zo leest, is het niet te geloven wat een (mannelijke) idioten zich met het onderwerp bemoeid hebben. Zelfs een gewaardeerd psychoanalist als Sigmund Freud heeft wat idiotieën uitgeslagen (hij zag bijvoorbeeld een link tussen menstruatiepijn en ‘hysterische’ neusbloedingen). Hij was beter voetbalanalist geworden: ‘Ja, René, Lionel bloedt hier uit zijn neus van verlangen.’

Strömquist vertelt in aparte hoofdstukken veelal naar een pointe toe, maar de afzonderlijke delen zijn vrij inwisselbaar. De rode draad (nee, het gaat nu even niet over menstruatie) is wel duidelijk herkenbaar: we zijn er de laatste eeuwen niet bepaald op vooruitgegaan. Eerder het omgekeerde. Daar waar vroeger – zo getuigen oude tot zeer oude kunstuitingen – de vulva heel gewoon en zelfs iets sacraals, spiritueels en existentieels had, is dat nu zowat het omgekeerde: iets vies, iets zondigs. En iets dat vooral verborgen moet blijven, net zoals alles wat rond menstruatie draait. Elke reclame voor maandverbandjes toetert hetzelfde: je mag er niets van zien, je moet je ‘fris’ blijven voelen… Op zulke momenten toont Strömquist hoe ze helemaal niet belerend of wijsneuzig overkomt en goed gebruik maakt van humor. De fragmenten over hoe aliens zouden reageren op de ontbrekende vulva op de gouden schijf in de Pioneer en over het vulvamonument zijn hilarisch. Strömquist is ook sterk wanneer ze haar punt maakt door de rollen om te keren: door simpelweg bijvoorbeeld ‘vrouw’ te vervangen door ‘man’ in ‘Een vrouw hoeft niet per se elke keer dat ze seks heeft klaar te komen’ snap je pas goed hoe belachelijk sommige beweringen zijn. In die zin is dit boek zeker een nuttige aanvulling op elke seksuele opvoeding.

Over orgasmes gesproken: ook daar is goed te illustreren dat de ‘moderne’ tijd niet altijd bevorderlijk is geweest voor een voortschrijdend inzicht. Ja, vroeger dacht men weliswaar dat het vrouwelijke orgasme noodzakelijk was voor de bevruchting, maar het is niet bepaald een vooruitgang in te zien dat dit silly was en dan maar te veronderstellen dat vrouwen seksueel ongevoelig zijn. Dan was het ‘oude’ idee beter: dan werd er tenminste nog moeite gedaan om de vrouw te doen komen. Dit soort dingen leidde ertoe dat vandaag vrouwen zelf verward zijn, getuige de getuigenissen die Strömquist in de mond van Eva legt (over schaamlipverkleiningen en dergelijke).

Dit is overigens een zeldzaam kleurfragment in het boek, dat op andere pagina’s enkel rood als extra kleur gebruikt. Ja inderdaad, dáárvoor! Een aantal pagina’s moet het zelfs totaal zonder tekeningen stellen. Toch blijft Strömquist kadertjes gebruiken, die ze vult met tekst. Voor de (taal)gevoelige lezer: trek je de vreemde splitsingen van woorden (godg- anse dag) niet aan, dat is slechts een beeldtruc (al was dat beter overal zonder koppeltekens gedaan). Strömquist had een beetje op tekst kunnen besparen door niet zo vaak in tekstkader én in spreekballon hetzelfde letterlijk te herhalen.