Recensie Donderdagskind

Bij het openslaan van het boek krijgt de lezer vrijwel meteen een waarschuwing in de maag gesplitst:
Dit verhaal loopt niet goed af en het levert je niets op. Geen donderslag, geen plotseling inzicht.
Alison Pick daagt hier de lezer uit. Menig lezer denkt nu meteen: ‘wedden dat ik wel een les uit dit boek trek?’ En gelijk heb je, want wat de auteur hier deed was niets meer dan een geslaagde poging om de lezer het verhaal in te zuigen.

Dat Pick een straf staaltje kan schrijven blijkt in de treffende metaforen die ze rijkelijk rondstrooit. ( “Ze keek naar Pepiks half leeggegeten kom pap, waar de lepel rechtop in stond als een nazivlag op weer een nieuw veroverd stuk gebied.” ) Maar ook in de niet voor de hand liggende keuze van het hoofdpersonage Marta, het kindermeisje van de Bauers. Ze is zelf niet Joods, ze is niet Pepiks moeder en ze staat niet altijd aan de zijde van de Bauers. En dat is slim gezien, want het levert een veelzijdig perspectief op. De lezer wankelt als het ware op zijn voetstuk. Wie heeft het aan het rechte eind? Hoe je het ook draait of keert, dit vertelperspectief wérkt.
Maar dat zou niet het geval geweest zijn als Marta niet zo geloofwaardig en sympathiek werd weergegeven. Een boek staat of valt met de personages. De leden van de familie Bauer zijn levensecht. Een beetje zwart, een beetje wit. Bij de nevenpersonages daarentegen mis ik flink wat schakering. Personages als Ernst, Sophie en Milling mogen best wat ‘witter’ en Goldstein en Misha kunnen een likje zwarte verf gebruiken.
Het boek komt ook traag op gang: het leest als een trein, maar dan wel één die nog tergend traag uit het station aan het vertrekken is. Het is pas na de eerste vijftig pagina’s dat je uit dat station bent en dan pas zoef je op hoge snelheid door het verhaal door. Ik was liever onmiddellijk op die rijdende trein gestart.
Positief is dan weer de geniale opbouw. Er zijn twee verhaallijnen, die van de Bauers en die van een kwalitatief onderzoeker (wie zou dit toch kunnen zijn?). In de brieven verklapt Pick vroegtijdig het lot van de personages en dat mág ze ook doen. Want hoe de personages het er uiteindelijk van af brengen doet er niet echt toe, het gaat uiteindelijk om het verháál. En wat Alison werkelijk duidelijk wil maken komt de lezer pas aan het einde te weten, tijdens de verrassende climax waar het verhaal naartoe groeit.

Kortom, Donderdagskind is een aangrijpende roman vol met leerrijke feitjes (Wie had er ooit al van het Kindertransport gehoord?) en met een geniale opbouw.