Humor putten uit vergane glorie

Matias Faldbakken (1973) is beeldkunstenaar en schrijver. Als schrijver debuteerde hij in 2001 met The Cocka Hola Company, de grappige titel van het eerste deel van een trilogie. Deel twee kwam het jaar erop al uit, maar op het laatste deel was het wachten tot 2008. Tussendoor publiceerde hij wel nog twee andere boeken. Daarna werd het stil en pas in 2017 kwam Faldbakken met nieuw werk op de proppen. Dat werd The Hills. De Nederlandse vertaling, De  Hills geheten, werd verzorgd door Lucy Pijttersen.

De Hills is de naam van een Noors restaurant, gelegen in Oslo, ooit gesticht door een Engelsman die vanuit Windsor uitweek en die zijn familienaam – Hill – aan het etablissement gaf. Het staat er al 150 jaar en straalt de sfeer uit van een Weens koffiehuis. Het Oud-Europese interieur staat garant voor degelijkheid en kwaliteit. Dat vertelt ons de ober, de vertellende stem in dit boek. Hij werkt er al 13 jaar en weet perfect waar alles zich bevindt, wie de vaste gasten zijn, wat hun voorkeuren zijn, en wanneer ze komen en gaan.

Maar terwijl de ober observeert en vertelt, komen langzaam maar zeker de eerste barsten aan de oppervlakte. Het restaurant is al oud en de sigarettenrook – want vroeger mocht er uiteraard gerookt worden binnen – is in heel het interieur gedrongen. Plafonds, muren, decoratie, alles is doordrongen van een vetlaag die niet meer te verwijderen is. Ook al ziet alles er kraaknet uit, het vet zal nooit meer uit de poriën van het restaurant verdwijnen. In de keuken is het plafond zwart door alles wat er ooit geflambeerd is. De ober zelf draagt een vest die klasse en duurzaamheid uitstraalt, van een goede kwaliteit, gefabriceerd door een Belgische firma die hetzelfde vest ook levert aan een aantal toprestaurants in de wereld. Maar de ober draagt het vest nu al acht jaar en dat is zichtbaar. Het zijn allemaal tekenen dat verandering onafwendbaar en noodzakelijk is.

Alles gaat zo zijn gangetje in dit restaurant. De hoogsensitieve ober aardt hier prima omdat niets buitensporigs of onverwachts zijn overgevoelige zintuigen belast. Dan komt plots een nieuwe gaste aanwaaien die de status quo in het restaurant overhoop dreigt te gooien. Het is een jonge vrouw, oogverblindend mooi, met eigen manieren en gewoonten die de ober van zijn à propos brengen. Ze zorgt ervoor dat de tafels van de vaste gasten plots niet meer zomaar vrij zijn, en bestelt – oh ramp – een vierdubbele espresso die alleen in een koffiekop past die niet voor espresso bedoeld is! De ober heeft het er moeilijk mee en gaat hierdoor fouten maken. Het wordt er niet beter op als vaste gast Edgar, die elke dag met zijn negenjarige dochter komt eten, op een dag naar Kopenhagen moet. Zijn dochter zal alleen komen die dag. Of ze in het restaurant kan blijven tot Edgar haar oppikt? Alleen komt Edgar niet opdagen...

Faldbakken heeft voor De Hills een ober gecreëerd die meester is in de observatie. Hij heeft door wat de gasten willen, nog voor ze dat zelf doorhebben. Hij kent hun gewoonten en trekjes, hun gulle en kleine kanten. Hij bedient ieder op zijn wenken en cijfert zichzelf weg, maar laat ondertussen niet na de lezer te voorzien van rake analyses. Alhoewel de ober een vrij humorloos persoon is, van een ouderwetse degelijkheid, is het boek verre van droog. De ontbrekende humor in hoe de ober waarneemt, maakt wat Faldbakken schrijft net grappig. De plaatsing van hedendaagse personages in een omgeving waarin men de tijd heeft willen bevriezen, accentueert net de veranderingen in gedrag die mensen hebben ondergaan. Het levert een ontspannen(d) verhaal op. De subtiele satire en onopvallend verweven maatschappijkritiek van de schrijver hoeft men niet eens op te pikken zonder dat het boek iets van zijn spottend vermogen verliest. Dit krampachtig vasthouden aan vergane glorie heeft een fijn stukje proza opgeleverd.