Gezapige misdaadroman

Arnaldur Indriðason (1961) schrijft ondertussen al heel wat jaren aan de reeks met Erlendur Sveinsson en zijn jongere collega's Sigurður Óli en Elínborg in de hoofdrol. De thrillers spelen zich af op IJsland, meestal in Reykjavík. IJsland staat erom bekend dat er weinig misdaad is, dus om voor de IJslanders geloofwaardig te blijven, kan Indriðason niet zomaar om de haverklap een moord laten plaatsvinden. Om dat op te lossen heeft hij de historicus in zich losgelaten op de serie. Geregeld laat hij Erlendur speuren naar een lijk dat al jaren- of decennialang onder de grond zat en plots gevonden wordt. Het is dan aan Erlendur om op zoek te gaan naar mensen die nog iets uit die tijd weten. Maar ook dat gaat na een tijdje vervelen en dus heeft Indriðason al veel geïnvesteerd in de uitwerking van zijn personages. De trouwe lezers hebben al een aantal uitstappen meegemaakt naar het verleden van Erlendur, en Sigurður Óli heeft al een aantal maal de hoofdrol op zich mogen nemen tijdens vakanties van Erlendur. Daarnaast verraste Indriðason de lezer ook al door de oude baas van Erlendur, Marion Briem, een eigen boek te geven dat zich afspeelde toen Briem zelf nog jong was en er van Erlendur nog geen sprake was. Het geslacht van Marion is onbekend. Indriðason schrijft zijn boeken zodanig dat het niet uit te maken is of het om een man of een vrouw gaan. In de Nederlandse vertaling moet dit uiteraard gerespecteerd worden, ook al zal de heel aandachtige speurder toch wel een enkel foutje kunnen ontdekken.

Met 'Nachtstad' doet Indriðason opnieuw een poging om de lezer geboeid te houden en keert hij terug naar de jonge jaren van Erlendur. Hij is nog niet zo lang bij de politie en helemaal nog geen rechercheur. Hij doet nachtdienst bij de surveillance. Dat betekent: interveniëren bij echtelijke ruzies en nachtlawaai, dronkelappen van straat plukken, nachtelijke verkeersongelukken, enz. Dit boek geeft een inzicht in wat dat betekent en lijkt af en toe wel op moderne realityprogramma's waarbij de politie gevolgd wordt. Op het moment dat het boek speelt, zijn er geen moorden, maar een jaar eerder werd wel een vrouw als vermist opgegeven en verdronk een zwerver. Beide feiten vonden plaats in hetzelfde weekend. Erlendur had de zwerver een paar keer ontmoet en raakt door de zaak geïntrigeerd. In zijn vrije tijd gaat hij op zoek naar de feiten en vermoedt dat de zwerver niet verdronk, maar verdronken werd. Moord dus.

Min of meer afwisselend krijgt de lezer een hoofdstuk 'nachtsurveillance' en een hoofdstuk 'speuren overdag' te lezen. De hoofdstukken zijn niet lang en laten zich vlot lezen. Het boek in zijn geheel is ook niet heel erg dik en is daarom vrij snel uit. De cover vermeldt dat dit een literaire thriller is, maar we kunnen eerder stellen dat Indriðason een gezapige politieroman heeft geschreven. Baantjer op zijn IJslands. Erlendur gaat voornamelijk praten met mensen die bij de misdaden betrokken waren of die iets zouden kunnen gezien hebben. Actie en spanning zijn er helemaal niet, de benaming 'thriller' is dan ook helemaal niet op zijn plaats. De gesprekken zijn vaak herhalingen. Wat Erlendur aan de ene vraagt, vraagt hij een tijd later ook aan de andere. Hij maakt ook zeer veel fouten tijdens de ondervragingen door dingen aan verdachten of getuigen te verklappen, en soms spreekt hij zichzelf ook tegen. Het oogt wat amateuristisch allemaal maar Erlendur is natuurlijk ook geen speurder. Dat wordt hij pas later in zijn carrière, zoals de fans van Indriðason weten. Toch had Indriðason het amateurisme er wat minder dik op mogen leggen. Het wordt wel eens vervelend.

Indriðason heeft al betere boeken geschreven maar ook al slechtere. Het leuke is dat de fans Erlendur als jonge snaak aan het werk zien, maar de misdaad zelf heeft weinig om het lijf. Thrillerlezers willen uiteraard wel iets lezen over de achtergrond van het hoofdpersonage, maar er moet ook nog 'gethrilled' worden en dat aspect ontbreekt hier volledig. Een pluspunt is wel dat Indriðason blijft streven naar originele invalshoeken. Hij herhaalt zichzelf geen veertig boeken lang zoals sommige andere misdaadschrijvers. Soms levert dat hem een topboek op, soms een minder. Minder is echter niet slecht, integendeel.