Onduidelijk waar de schrijfster naartoe wil

Journaliste Caren heeft iets met aanslagen. Vooral met het ontsnappen eraan dan. Ze had in de WTC torens moeten zijn op Nine Eleven en had aan de finishlijn moeten staan bij de aanslag tijdens de marathon van Boston. Tweemaal veranderde ze slechts op het laatst haar plannen waardoor ze nu nog in leven is. Ondertussen is ze journaliste en – hoe kan het ook anders – gespecialiseerd in terrorisme. Meteen na de aanslagen in Parijs gaat ze vanuit Londen op weg om er verslag te doen, maar ze strandt op Heathrow. Haar vlucht lijkt om technische redenen vertraging te hebben. Even later wordt haar gate afgesloten door de politie. Het is dan wel duidelijk dat er meer aan de hand is.

Terwijl ze wacht, komt Caren in contact met een iets oudere man die Wittgenstein zit te lezen. Ze raken aan de praat, onder andere over Wittgenstein en over de nood van mensen om verhalen te vertellen. Omdat hij zijn naam niet prijsgeeft, noemt Caren hem in stilte dan ook maar Wittgenstein. Op een gegeven moment wordt Caren door de politie uit de groep gevist. De politie deelt haar mee dat een anonieme beller heeft gewaarschuwd voor een bom op haar vlucht. Haar wordt gevraagd om Wittgenstein aan de praat te houden en te observeren omdat hij een hoog verdachtenprofiel heeft.

In het Duits heet dit boek Hier sind Drachen (hier zijn draken), een vertaling van het Latijnse ‘hic sunt dracones’. Deze term werd in het verleden een paar maal door kaarten- en globemakers gebruikt. Om nog onontgonnen plaatsen in de wereld niet als witte vlek te moeten voorstellen, werden ze opgevuld met tekeningen van dieren uit fabels. Een paar maal werd ook de Latijnse frase gebruikt die men vooral moet interpreteren als ‘opgepast, mogelijk gevaar’. Caren is duidelijk iemand die naar dit soort, potentieel gevaarlijke, witte vlekken op zoek is om invulling aan haar leven te geven. De originele titel past dan ook heel goed bij het boek. Voor de vertaling koos men voor het iets minder aantrekkelijke Wittgenstein op de luchthaven.

Husch Josten (1969) is een Duitse auteur die woont en werkt in Keulen. Als journaliste werkte ze een tijd in Londen, wat haar ongetwijfeld heeft geholpen een geloofwaardige ‘Caren op Heathrow’ neer te zetten in haar nieuwste boek. Hier sind Drachen is haar vijfde boek en het eerste dat in het Nederlands verschijnt. Voor de vertaling stond Anne Folkertsma garant.

De verwijzing naar Wittgenstein in de titel doet vermoeden dat het een erg filosofisch boek is, en dat is maar ten dele correct. Caren is op een punt in haar leven gekomen waarop ze zich levensvragen begint te stellen. Ze denkt terug aan de aanslagen waaraan ze ontsnapte en de vreemde driehoeksrelatie waarin ze verstrikt zit en vraagt zich af hoe het daarmee verder moet. Terwijl ze vastzit op de luchthaven en wacht, heeft ze immers alle tijd om hierover na te denken. Maar dat maakt het boek nog niet filosofisch.

Haar korte babbels met de man die ze Wittgenstein noemt, zijn een stuk filosofischer van aard maar nemen slechts een klein stukje van het boek in. Beiden vragen ze zich af hoe het nu zit met dat vertellen van verhalen en of er verhalen bestaan die niet verteld kunnen worden. Als journaliste is Caren geboeid door dit onderwerp en Wittgenstein is maar al te bereid zijn nota’s hierover door haar te laten lezen. Het gesprek wordt meermaals onderbroken door andere gebeurtenissen, waarvan sommige ronduit bizar zijn of geen duidelijke functie lijken te hebben in het verhaal. Als onderzoek naar de vraag of er verhalen bestaan die niet kunnen verteld worden, houdt het steek om wat vreemde, onvertelbare elementen toe te voegen, maar of dat ook de boodschap is die de schrijfster wilde meegeven, wordt nooit duidelijk. Wilde ze ontspannende fictie of filosofie schrijven? Dit boek is vis noch vlees en valt daarom tegen.