Gotland

bron van inspiratie,Mari Jungstedt (1962) is het levende bewijs dat je succes kunt afdwingen. Succes als fotomodel, succes als radioreporter en tv-presentatrice en succes als schrijfster van psychologische thrillers. Ze heeft haar leven lang keihard gewerkt en is niet van plan om het kalmer aan te doen. Pas in Nederland verschenen haar vierde thriller Verwrongen Levens, dat net als haar vorige boeken in Duitsland al verfilmd is.
Midden in een winterse nacht op het vrieskoude eiland Gotland verlaat galeriehouder Egon Wallin stilletjes het huis. Zijn vrouw ligt boven te slapen en weet niet dat Egon stiekem zijn galerie verkocht heeft en dat hij die nacht op weg is naar zijn minnaar. Onderweg wordt Egon echter vermoord en opgehangen onder de stadspoort. Korte tijd later wordt een andere galeriehouder vermoord, die de minnaar van Egon bleek te zijn. Zijn het moorden die gepleegd zijn uit jaloezie of gaat het om geld, want het even beroemde als kostbare schilderij De stervende dandy blijkt verdwenen te zijn.
Rechercheur Anders Knutas en zijn pittige collega Karin Jacobsson verdiepen zich met enige tegenzin in de Kunstwereld, daarbij voor de voeten gelopen door verslaggever Johan Berg die het zelf ook zwaar te verduren krijgt als zijn dochtertje Elin wordt ontvoerd.
Mari Jungstedt heeft in Verwrongen levens gekozen voor het Scandinavische model. Dat wil zeggen een psychologische roman waarin een misdaad opgelost moet worden (probleem 1), waarin de persoonlijke problematische omstandigheden van de karakters ook oplossingen behoeven (probleem 2) en waarin maatschappelijke en/of morele kwesties behandeld worden en snakken naar een conclusie (probleem 3). Drie probleemstellingen, de klassieke heilige drie-eenheid die de kern is van elk sprookje en tevens de kern van elk drama. Het begin (de probleemstelling wordt duidelijk gemaakt), het middenstuk (er wordt gezocht naar oplossingen en men probeert de problemen te overwinnen) en het slot waarin de problemen opgelost zijn en het normale leven weer hervat kan worden. Omdat Jungstedt alle karakters drie problemen meegeeft (werk, privé, moraal) lopen er een flink aantal verhaallijnen door elkaar. Maar het moet gezegd, ze doet dit kunstig, behoudt overal de balans en levert daarmee haar meest evenwichtige verhaal tot op heden af.
Mari Jungstedt is dol op de natuur en dat is te lezen. Als regelmatige bewoonster van het eiland Gotland, waar het verhaal zich afspeelt, geniet ze van de momenten dat het strand verlaten is, de wolken voortjagen, de sneeuw opstuift en de natuur haar wil oplegt aan de mens. Haar beschrijvingen zijn even realistisch als lyrisch. Gedetailleerd, kunstzinnig en prettig om te lezen. Het isolement van het eiland in wintertijd wekt een beklemmende sfeer op die het hele boek niet wil wijken. In schrille tegenstelling tot het introverte karakter van het eiland en haar bewoners staat de Kunstwereld met haar mondaine fratsen en heimelijke seksuele uitspattingen van de homoseksuele gemeenschap. Het is als het ware het platteland versus de grote stad. Een contrast dat nu en dan scherp aangezet wordt.
Een klein minpunt is dat Jungstedt in haar behoefte zo expliciet mogelijk te zijn, soms meer informatie weggeeft dan noodzakelijk is. Het staat haaks op haar behoefte om door middel van cliffhangers aan het einde van elk hoofdstuk, de spanning op te voeren en de lezer zelf mee te laten denken. Het is Jungstedt vergeven. De manier waarop zij de Zweedse kunstgeschiedenis in haar verhaal verwerkt, het op Gotland geschilderde doek De stervende dandy een dubbele betekenis geeft en Strindbergs schilderijen ontmystificeert, is bepaald knap te noemen. Ook de onderlinge verhoudingen tussen de hoofdpersonen waarin haat-liefde-trouw-ontrouw-wrevel-angst een grote rol spelen is een verrijking voor het boek.
Verwrongen levens is een uitermate spannende thriller die zich op meerdere niveaus laat lezen. Een intelligent geschreven, sfeervol misdaadverhaal met een origineel plot en menselijke karakters. Mooi is ook dat Jungstedt de vrijblijvendheid verlaat. Zij uit morele bedenkingen bij de handelswijze van journalisten die menselijkheid vergeten omwille van hogere oplages en kijkcijfers. Het is een extraatje. Verwrongen levens is gewoon goed. Meer dan goed. Jungstedts beste boek tot nu toe.