Een zeer geslaagd debutroman

De juiste balans
Heleen Janssens debutroman 'Een zwerm spreeuwen' is een helder en prettig geschreven boek. Een mooie roman waar geen overbodig wollige zinnen in staan ten aanzien van plotontwikkeling en karakterbouw. Het boekleest makkelijk weg, maar is zeker niet oppervlakkig. Het gaat over alledaagse gebeurtenissen, maar is zeker niet saai. Het verhaal is kunstig, maar zeker niet gekunsteld. En dat is knap gedaan, want het is moeilijk om een realistisch verhaal te schrijven waarin veel alledaagse situaties voor komen en toch spanning en een mooie spanningsboog te creëren. Het lijkt mij een stuk moeilijker dan bij en thriller of een science fiction. Heleen is er echter in geslaagd om te juiste balans te vinden tussen realisme en spanning.

Subtiliteit
Heleen is goed in karakterontwikkeling op een subtiele manier. Ze schets via alledaagse situaties en dialogen op een minimale manier een beeld van de personages waarbij men toch een fijngevoelig karakterontwikkeling ziet plaatsvinden. Vooral de dialogen in het boek beschrijven ook op een subtiele manier de sociale verhoudingen tussen de hoofdpersonen. Ze geven de communicatie of juist gebrek aan goede communicatie op een goede manier weer.

Het verhaal is op een luchtige en soms ironische manier geschreven, terwijl het wel serieuze thema's aansnijd. De diepte van het verhaal ligt als het ware net onder de oppervlakte van troebel water. De thema's zijn niet makkelijk grijpbaar, niet goed meteen te herkennen, ze liggen er niet dik bovenop. Aan het eind van het boek lijkt het echter allemaal op zijn plaats te vallen. Dit is een heel knappe schrijftechniek.

Individu en groep
'Een zwerm spreeuwen' snijdt onder andere thema's aan als eenzaamheid van personen en de ervaring van chaos van of afwezigheid van grip op het leven. Het niet goed weten hoe om te gaan met sociale relaties waarin men geboren is. Gedurende het hele boek blijft er een beklemmend gevoel hangen. Een gevoel van onbehagen en onduidelijkheid over wat te doen met het leven. Een gevoel van een gemis aan richting en bestemming.

Een ander thema is verantwoordelijkheid. Wat is de verantwoordelijk van de mens voor de richting van zijn eigen leven en dat voor het leven van anderen? Het boek laat eveneens mooi een samenspel zien van hoe mensen als individuen zich toch in een groep bewegen. In de mensenmassa die een stad uitmaakt.

Ik denk dat Heleen een meester is van het korte verhaal. Als er een minpunt aan het boek is, dan is het dat de structuur meer opgebouwd is als een tussenvorm van een doorlopend verhaal en een verzameling korte verhalen. Ik wil echter niet beweren dat de stukken niet samenhangen, dat doen ze wel degelijk. Eveneens is er een chronologie. De samenhang en de chronologie van het boek zijn echter wat lastig te achterhalen als men er niet op let, als men het boek wat achteloos leest.

Al met al is 'Een zwerm spreeuwen' een zeer geslaagd debutroman.