Mooie wereld, mindere personages

Lege Steden is het debuut voor volwassenen van Jasper Polane. Het is met crowdfunding gefinancierd en dat trok mijn aandacht. Die aandacht heeft het boek tot het einde kunnen volhouden, al was het af en toe met moeite. Het is een boek met veel potentie en een matige uitwerking.

Lege Steden is een soort mengelmoes van fantasy en science fiction met een setting die bestaat uit parallelle steden met elk hun eigen setting. Het boek begint in Alpha, waar een soort Victoriaanse tijdsgeest heerst en er gedachtenlezers zijn. Daarnaast komen we al snel in Alix, een modernere wereld waarin geavanceerde technologie een grote rol speelt.

Deze achtergrond is interessant en hoewel Polane niet aan uitgebreide worldbuilding doet, verschijnt er een wereld die veel mogelijkheden heeft om wat mee te doen. Als fantasy zich kenmerkt doordat de setting een personage is, dan is dit de beste die wordt neergezet. De mensen zijn namelijk een stuk minder spannend. Werner Boren, de belangrijkste hoofdpersoon, zou de drijvende kracht van het verhaal moeten zijn, maar hij dobbert vooral een beetje voort. Het ergste is dat hij, en de meeste bijfiguren, prima in staat zijn om zomaar 180 graden van mening te veranderen. De personages lijken hierdoor pionnen van de auteur die zich af en toe bedenken “Oh ja, ik zit in een boek, ik kan maar beter nu gaan doen wat voor het verhaal nodig is”. Zo komen ze nooit tot leven. De andere hoofdpersoon, Heike Krim, is een stuk interessanter, omdat zij meer de neiging heeft om achter een mening te blijven staan, en meer tegen de stroom in zwemt.

Naast de personages is de uitwerking van de technologie/magie in Alix een grote overtreder van Sandersons eerste wet van de magie (http://brandonsanderson.com/sandersons-first-law/). Die zegt dat magie (want dat is het in feite) om het verhaal verder te helpen, duidelijke regels moet hebben. Anders wordt het een deus ex machina. Boosdoeners daarin zijn nikszeggende zinnen als “De spatiële parameter kreeg hetzelfde oneindigheidsalgoritme als de paraprojectoren om tussen dimensies te reizen.”. Het klinkt machtig interessant, maar als je er goed naar kijkt, is het eigenlijk onzin.

Niet alleen is de technologie schijnbaar tot van alles in staat, ook komt Werner er achter, zonder dat iemand het snapt, dat hij de technologie met zijn geest kan besturen. Aan het eind wordt er gehint dat hier een reden voor is, maar in eerste instantie gaat dit veel te snel. En dat terwijl het gedachtenlezen wel op een goede manier is uitgewerkt. Het versterkt de benauwende atmosfeer van Alpha en leidt tot een interessante wisselwerking in de climax van het boek.

Een aantal slordigheden steken vooral later in het verhaal de kop op. De eerste waar je tegenaan loopt is dat elke wereld zijn egen lettertype heeft. Dat is enigszins storend en vooral niet functioneel, aangezien het toch wel duidelijk is waar we zijn. Ook de vreemde tekens die de alinea’s afbakenen zijn niet nodig. Dan zijn er af en toe zomaar perspectiefwisselingen binnen een alinea en worden er op gegeven moment dingen die al duidelijk genoeg zijn voor de lezer tussen haakjes nog even expliciet genoemd. Op die momenten word ik uit het verhaal getrokken en dat is zonde.

De vertelstijl leunt heel sterk op beschrijving in plaats van beleving van de personages. Dat is een van de redenen dat Werner slecht uit de verf komt. De dialoog is vaak houterig en puur in dienst van het plot. Dat zorgt ervoor dat je nooit dicht bij de personages komt. Maar aan de positieve kant leest het boek heel vlot weg en wordt het geen moment saai. Het is een soort sneltrein waarmee je door een mooi landschap reist, met medereizigers die je niet per se nog eens wilt ontmoeten.

Lege Steden had volgens mij veel meer kunnen zijn. Door meer aandacht aan de personages en de magie te geven, had het interessante gegeven dat de basis voor het boek vormt veel beter tot zijn recht kunnen komen. Op de slordigheidjes na is het een leuke leeservaring, maar het zijn vooral de wereld en het tempo die het verhaal redden.