Meer dan 6,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×

Baantjer & De Waal

op 04 augustus 2019 door

Hoewel Baantjer vaak aangaf te zullen stoppen met schrijven, bleef hij nog lang doorschrijven. Zo begon hij met Simon de Waal een nieuwe serie, die Simon na het overlijden van Appie zelfstandig heeft voortgezet. Ook deze boeken zijn wat meer van deze tijd, maar nu spelen de verhalen zich in de Jordaan af, eveneens een volksbuurt van Amsterdam, achter de Dam en grachtengordel. De buurt ligt rondom de Westertoren en is vooral bekend geworden door de smartlappen van Johnny Jordaan, Tante Leen e.d.
Oorspronkelijk (17e/18e eeuw) was het een wijk waar veel ambachtslieden woonden en werkten, mede door de makkelijke vervoersmogelijkheden dmv de vele grachten in deze wijk. Maar de Jordaan verviel en verpauperde, er heerste grote armoede en een slechte hygiëne. Er werden grachten gedempt, er werden nieuwe huizen gebouwd, maar uiteindelijk vertrokken begin jaren 70 van de vorige eeuw veel oorspronkelijke bewoners naar de ruimere nieuwbouw aan de rand van de stad in de Westelijke Tuinsteden of Amsterdam-Noord, maar ook naar Purmerend en Almere, in die tijd zgn. groeigemeenten. Inmiddels heeft de Jordaan een andere samenstelling, en wordt het nu een Yuppenbuurt (jonge alleenstaanden met veel geld) genoemd. De serie beschrijft duidelijk deze laatste periode, al spelen de verhalen rond de ouderwetse onderwereld af.
De Jordaan valt onder het Politiebureau Raampoort aan de Singelgracht in Amsterdam, op de hoek van de Marnixstraat en Tweede Hugo de Grootstraat, niet ver van het Hoofdbureau.

Rechercheur Peter van Opperdoes is in deze serie de hoofdpersoon, een oude rot in het vak. Hij heeft er 25 dienstjaren in de Warmoesstraat opzitten, een periode van – zoals hij zelf zegt – junks en hoeren, maar na het overlijden van zijn vrouw wil hij zijn laatste jaren uitdienen in een rustiger omgeving. Vandaar zijn overplaatsing naar bureau Raampoort. Hij heeft een wat spiritueel trekje, want hij heeft het gevoel dat zijn overleden vrouw nog steeds om hem heen is, en heeft ook vele gesprekken met haar; haar aandeel in de verhaallijnen is dat ze hem af en toe een duwtje in de goede richting geeft. Peter van Opperdoes heeft (net als De Cock) last van zijn knieën als de zaken niet meer lekker lopen en legt zijn benen dan met liefde op de bureaula met daarin oude zaken. Hij loopt altijd in een montycoat, oftewel een ouderwetse Engelse houtje/touwtje-jas, genoemd naar Britse veldmaarschalk "Monty" Montgomery.
Rechercheur Jacob is de trouwe assistent van Peter van Opperdoes en helpt hem de zaken op te lossen. Hij is getrouwd en heeft twee jonge kinderen. Jacob (in de boeken wordt geen achternaam of woonplaats genoemd) het jonge "broekie" en nog enigszins onervaren in de praktijk, maar met de opleiding aan de politieschool op zak en voorstander van de moderne opsporingstechnieken. Je ziet hem gaandeweg de serie groeien in zijn vak, en laat zich niet zoals Dick Vledder op een zijspoor zetten. Hij heeft moeite zijn maag in bedwang te houden bij de autopsie, en laat dat deel graag over aan Peter van Opperdoes. Hij is een echte Engelse theeleut, thee met een wolk melk.
Jan Rozenbrand is de wachtcommandant van dit bureau, eveneens afkomstig van Bureau Warmoesstraat
Leo van Straaten is in deze serie de commissaris van Raamplein
Ton van Maan en Hugo Pastoor zijn de technische rechercheurs van de Forensische Opsporingsdienst
IJssellstein is de digitale rechercheur, die boven in het bureau in een soort van bezemkast zit, maar die gaandeweg de serie steeds meer direct (ter plaatse) wordt betrokken bij de zaken (hij wordt vergeleken met Malle Pietje uit de serie Swiebertje, want als ze hem roepen klettert er van alles omver); hij zit aan de chocomel 
Cathelijne de Wind, forensisch expert 
Hans Tier, de “vingertjes-man” met een fotografisch geheugen
Ukkie en Vincent, de twee agenten van de straat, die verder in de serie hand-en-spandiensten verlenen 

In deze serie wordt veel aandacht besteed aan het bespreken van mogelijke motieven en daders, het hoe en het waarom. Ken je het slachtoffer, dan ken je de dader, is hun credo. Ook hier het verschil in leeftijd en vooral ideeën van hoe de politie tegenwoordig in elkaar steekt: Van Opperdoes is van de oude stempel en van gedegen recherche(hand)werk, Jacob van de moderne tijd, computers, DNA, etc. Toch wordt het steeds weer zo gebracht dat voor beide richtingen veel valt te zeggen.
In deze serie geen café met cognac, maar houdt dit duo van goed eten. Met een lege maag kunnen zij niet denken, dus doen ze regelmatig verschillende soorten eetgelegenheden aan, voornamelijk door de gehele binnenstad. En na een goede afloop van een zaak wordt de oplossing gevierd op het dakterras, samen met een goede sigaar…
Deze serie bestaat uit 12 delen, daarna gaat deze over in de serie Bureau Raampoort, maar dat zijn de op papier uitgewerkte afleveringen van de t.v.-serie, die ik hier verder niet zal bespreken. 

In dit deel worden de volgende boeken besproken:

1. Een Rus in de Jordaan (2009)
Eerste kerstdag klopt er een jonge vrouw aan de deur van de recherchekamer van bureau Raampoort. Het is Loesje, en zij vertelt Peter van Opperdoes dat zij bezoek van een man kreeg in haar peeskamertje, hij noemde zichzelf Kanjer, die een wapen bij zich had welke zij herkende als het gestolen wapen van haar vader. Kort daarna wordt ze vermoord gevonden op straat, vlak voor haar deur, met 2 kogels in de rug. Even later wordt ook haar vriend (pooier) vermoord gevonden, eveneens 2 kogels in de rug. Het is het begin van een zware klus, want wie is de moordenaar en waarom kogels in de rug? Lafheid? Een bekende die de moordenaar niet onder ogen wil komen? En kan iemand die dood is doorgaan met moorden plegen? In dit verhaal is veel ruimte gebruikt om de twee rechercheurs te leren kennen, hun werkwijzen, hun opvattingen en hun samenwerking. In dit boek ook geen meerdere die zich overal mee bemoeit en het duo Opperdoes/Jacob de wet voorschrijft, maar ook (nog) geen andere collega’s om hun met het achterliggende speurwerk te ondersteunen. Een heerlijk ontspannend boek met een spiritueel accentje.


2. Een lijk in de kast (2010)
Een jonge vrouw krijgt via een makelaar de kans om een huur-appartement te bezichtigen, maar nadat zij met de sleutel de deur heeft opengemaakt, struikelt ze bijna over 2 lichamen van jonge mannen die dood op de vloer liggen. Ze belt haar moeder, en die verwijst haar naar rechercheur Van Opperdoes, die samen met Charlotte van Tiggelen poolshoogte gaat nemen in het betreffende appartement. Daar aangekomen ligt er niets, geen lichamen, geen lijken, geen sporen; ze vinden geen getuigen, dus de vraag rijst: heeft Charlotte het goed gezien of speelt ze een spelletje van de recherche van Raamplein? Commissaris Van Straaten stelt: zonder lijken geen zaak. Dan wordt er een lijk gevonden: is het één van de twee zoek geraakte lijken of zijn er opeens 3 doden? Het kost het duo Van Opperdoes en Jacob veel speurwerk, maar met een beetje hulp “van gene zijde” (de overleden mevrouw Van Opperdoes) lukt het hun de zaak op te lossen.


3. Een dief in de nacht (2010)
In een mistige nacht wordt een dode man gevonden aan de Westerdoksdijk aan het einde van een ongebruikte pier, die ver het Amsterdamse IJ in loopt. Voor ze goed en wel op dreef zijn, zit ons bekende duo al met 4 lijken. Van één lijk is slechts de naam bekend, het is die aardige buurvrouw die met een grote kan koffie en thee aan kwam zetten, terwijl de recherche in die koude mistige nacht aan hun onderzoek begon. Was haar moord te voorkomen? Want wat had ze gezien? Het wordt een zeer lastige klus voor ons duo, te meer omdat zij niet achter een wachtwoord van een USB-stick kunnen komen, maar als die noot eenmaal gekraakt is, rolt het vrij snel naar de oplossing, die prompt in een geheel andere hoek ligt.

4. Een schot in de roos (2011)
Er wordt een lijk gevonden in een leegstand pand met twee kogelinslagen in het hart; vandaar de opmerking van Jacob “in de roos”. Een van de uitspraken van Van Opperdoes is: ken je het slachtoffer, dan ken je ook de dader. Maar hoe kun je achter de identiteit van iemand komen, als van zijn vingers alle bovenste kootjes zijn afgeknipt? Geen kootje, geen vingerprintjes, geen identificatie. Ook het gebit is vernield, dus ook via die weg valt weinig te verwachten. Hun zoektocht brengt het duo naar De Pijp, De Watergraafsmeer, de Kinkerbuurt, en dan opeens komt alles op een presenteerblaadje. Maar wat is de rol van de Officier van Justitie van de Zware Criminaliteit Mr. Hansen? En wat heeft het schaakbord die bij herhaling in deze zaak opduiken te maken met de zaak? Afijn, lees het boeken het wordt vanzelf duidelijk. 

5. Een rat in de val (2011)
Bertje van de Dijk, het straatratje van de Zeedijk, die eigenlijk Bert Koolschijn heet, wordt bij toeval opgevist uit de Brouwersgracht zittend in de auto waarin hij is gewurgd. Hij heeft in de kofferbak een kistje, waarin veel sleutels zitten met een rode hanger. Als ze Bertjes moeder inlichten (ze zit in Sint Jacob aan de Plantage Middenlaan tegenover Artis) komen ze er achter dat Bertje een vriendin had. Maar die sleutels, Jacob weet dat hij ze eerder is tegengekomen, en later blijkt er nog een zaak met een sleutel te zijn. Het wordt een complete puzzel, zeker als blijkt dat de auto waarin Bertje is gevonden, een kloon is van exact een zelfde auto met exact het zelfde nummerbord. Ach, soms zoeken ze het veel te ver, maken ze het veel te ingewikkeld, en is de oplossing zo makkelijk ! Een heerlijk boek dat zich afspeelt in de Jordaan, maar ook rond het Onze Lieve Vrouwen Gasthuis (ziekenhuis), het Oosterpark en de Plantage. Ook komen we nog langs andere bijzondere Jordanese plekjes. Een aanrader.

6. Een mes in de rug (2012)
De bedrijfsleidster van een hotel in de Jordaan vraagt assistentie van de politie omdat één van de gasten zich niet meer laat zien. Een bezoek aan de kamer wijst uit, dat de gast dood op de grond ligt, duidelijk een hartaanval, dus een natuurlijke dood. Maar het is niet de gast die de kamer had gehuurd. Wat deed die man die nacht in die kamer? Een getuige zag dat de voordeur van het hotel die nacht op een kier stond. En wie is Peter, de nachtwaker van een ander hotel die ’s nacht bij calamiteiten invalt? Het wordt steeds duidelijker dat het hotel alles behalve een leuk gezellig hotelletje is, maar een broeinest van criminaliteit. En zoals vaker in deze boeken: de oplossing is weer verrassend en ligt in een heel andere hoek.

Al met al zijn het geen al te zware boeken, en de lezer kan gaandeweg het verhaal aardig mee denken naar de mogelijke dader(s), en toch blijven de oplossingen onverwachts altijd weer een verrassende kant op te gaan. 
Als Amsterdammer is het alsof ik bij Van Opperdoes op zijn schouder meewandel door het mij zo bekende en geliefde Amsterdam. 



Reacties op: Baantjer & De Waal

Gerelateerd

Over

De Waal & Baantjer

De Waal & Baantjer

Tijdens het tv-gesprek met journalist Theodor Holman op 26 november 2008 ontston...