Dat de ouderwetse, klassieke streek- en/of familieromans zeer uiteenlopende onderwerpen aanhaalden en ook op heel diverse manieren beschreven kunnen zijn, blijkt wel uit de Nadia-trilogie van Anke de Graaf, drie opeenvolgende boeken met slechts één onderwerp: adoptie, en beschreven vanuit een *gespreks-vorm*, al sprekende vertellen de hoofdpersonen aan de toehoorder (in het verhaal en dus ook aan de lezer) hun bevindingen, hun gedachten, hun belevingen en hun ervaringen.

De Nadia-trilogie van Anke de Graaf bestaat uit de volgende delen:
I – Dagboek voor Nadia  (2004)
II –Kind van twee moeders  (2005)
III –Een liefdevolle waarheid  (2006)

Deel 1: Dagboek voor Nadia 
Het verhaal begint eind juni 1943, halverwege de Wereldoorlog II, Nederland is bezet door de Duitsers. Na de inval begin 1940 is het nu weer redelijk rustig op het platteland en we zitten in het dorpje Westerwallen in Noord-Holland bij de familie Berkhout, bestaande uit Timon en Lenie met hun jonge dochtertje Lieneke. Er wordt op de achterdeur geklopt en de plaatselijke dokter komt met een verzoek: zou de familie een Joods meisje onderdak willen bieden? Vanuit hun geloof en naastenliefde gaan ze hierop in, en 6 maanden later bevalt dit meisje bij dit onderduik gezin van een baby, Hugo. Ze staat het kind af. Moeder Lenie schrijft al vanaf haar jonge jaren dagelijks in een schriftje, het ene na het andere wordt vol geschreven, en natuurlijk komt ook deze gebeurtenis in haar dagschriftje, welke ze goed weet te verbergen voor de bezetter bij een eventuele inval, want het onderdak bieden aan een Joodse onderduiker is niet zonder gevaar en alles wat op schrift staat bevestigt alleen maar de situatie. 

Deel 2: Kind van twee moeders
We zijn een paar jaar verder, Nederland is bevrijd en de onderduikers zijn weer vrij om te gaan en staan waar zij willen. Nadia en haar moeder zijn terug naar Amsterdam, en ook vader komt zwaar getraumatiseerd terug naar huis. De vraag is of Nadia haar zoon mee wil nemen naar huis, of bij zijn adoptieouders achter laat. Nadia zelf heeft er nog steeds vrede mee dat zij haar zoon heeft afgestaan, hij heeft het in het adoptiegezin naar zijn zin, hij ontwikkelt zich goed en Nadia zelf kan zich wijden aan haar studie. Maar naarmate Hugo ouder wordt, willen de biologische ouders of hun partner (steeds meer) betrokken worden bij de ontwikkeling van Hugo. Daarnaast vinden de adoptieouders dat Hugo recht heeft op (contact met) zijn biologische ouders. Maar wat wil Hugo? En… is hij ook oud genoeg om de situatie goed te overzien? 

Deel 3: Een liefdevolle waarheid
Dit deel speelt vooral rond Nadia en de relatie tussen moeder en kind. Nadia is inmiddels moeder geworden van een dochtertje en is daarnaast een succesvol arts/specialist cardiologie. Als na een operatie een jonge moeder plotseling overlijdt en haar gezin met jonge kinderen achter laat, zet haar dat wederom aan het denken over haar eigen zoon Hugo, die ze na de geboorte heeft afgestaan en over haar relatie met haar dochter en man in combinatie met haar werk. Daarnaast zet Hugo de eerste stappen op het liefdespad en door zijn leeftijd weet hij steeds beter om te gaan met het feit, dat hij enerzijds zijn biologische ouders heeft, en anderzijds zijn adoptie ouders heeft. Maar krijgt hij ook begrip voor de omstandigheden die maakte dat hij door Nadia is afgestaan? 

Tot slot over het boek
Het is een zwaar verhaal, enerzijds de reden van het onderduiken en hoe de mensen dat beleven, niet alleen de onderduikers, maar ook de gastgezinnen; anderzijds omdat het vanuit een *gespreksvorm* wordt geschreven, waardoor steeds hetzelfde verhaal herhaald wordt, opnieuw verteld wordt, opnieuw uitgelegd wordt, alleen aan een andere toehoorder, maar de lezer blijft dezelfde. Veel herhalingen dus.
Het is ook veel meer een *psychologische* roman, want er wordt diep ingegaan op en gemotiveerd waarom de moeder het kindje niet zelf wil houden, en vooral hoe alle personen rond dit kind dit ervaren. Daardoor vaak droge kost, saai en daardoor ook langdradig; daarnaast gebeurt er ook vrij weinig in totaliteit: alles speelt rondom de adoptie en blijft rond die adoptie spelen.
Los daarvan is het een voorbeeld voor de vele vechtscheidingen van tegenwoordig: er wordt door alle personen vooral geredeneerd vanuit Hugo, het kind; alleen wat hij wil is van belang, en daar waken zijn pleegouders voor, terwijl ze wél alle wegen naar de biologische ouders open laten. Al met al een leerzaam verhaal, maar zoals gezegd: langdradig. Voor mij: 3 sterren. 

Over de schrijver:
Anke de Graaf werd in 1927 in Hoorn geboren als dochter van een sigarenmaker uit Friesland. Als klein meisje schreef ze al verhaaltjes. Maar haar ouders vonden het schrijverschap maar niets. Ze vonden dat Anke te veel in haar fantasiewereld leefde. ‘Veel fantasie, maar geen brood op de plank’, zeiden ze tegen haar. Ze trouwde in 1949 en kreeg toen te maken met haar eigen familietragiek. Haar man overleed al na twee jaar, toen haar eerste dochter net 1 jaar was. In 1955 hertrouwde ze met een aannemer uit Enkhuizen, met wie ze nog een dochter kreeg. Tijdens de zwangerschap schreef ze een kort verhaal dat in de regionale krant werd geplaats. Dat motiveerde haar alsnog schrijver te worden, en in 1963 verscheen haar eerste meisjesboek. Pas na tien jaar durfde ze ook familieromans voor volwassenen te maken. Behalve 83 familieromans, waaronder een aantal trilogieën, schreef ze zestien meisjesboeken en veertien kinderboeken. Haar boeken werden bestsellers. Haar werk werd vele malen herdrukt en vaak opnieuw uitgebracht als pocket of opgenomen in omnibussen, samen met familieromans van andere schrijfsters zoals Nel van der Zee en Henny Thijssing-Boer. In 2007 overleed ook haar tweede man. Haar dochter prijst haar werkdiscipline. ’s Morgens na het ontbijt trok ze zich terug op haar eigen schrijfkamertje en maakte een achturige werkdag, zoals iemand op kantoor. En de waardering kreeg ze. Van de lezers. Maar ze wilde niet écht in de belangstelling staan, dus bleef ze graag op de achtergrond. Ze overleed op 12 februari 2019 op 91 jarige leeftijd.