Matroesjka

Terwijl de sneeuwvlokken buiten naar beneden dwarrelden, nestelde ik mij in een stoel bij het raam. Voeten op de verwarming, mokje koffie in het raamkozijn, fleecedekentje om mij heen en de kat op schoot. Ik wilde een middag lang genieten van het nieuwe boek van Kirstin Hannah. Boomgaard… Nina…Anya…Meredith…Russiche sprookjes…toneelstukje…kerst….mmm, dit verhaal kende ik al.

Uitgeverij De Boekerij heeft De Wintertuin van The House of Books (uit 2012) in een prachtig nieuw winterjasje gestoken. Ik herinnerde mij dat het een mooi verhaal met een ontroerend en verrassend einde was en besloot daarom het boek te gaan herlezen. De boeken van Hannah zijn eigenlijk allemaal de moeite van het herlezen waard. Waarom hebben we toch niet wat meer tijd?

De Amerikaanse zussen Meredith en Nina hadden graag wat meer tijd doorgebracht met hun vader. De band met hun vader was warm en diep. Hun Russische moeder is afstandelijk en moeilijk te doorgronden. Op zijn sterfbed vraagt hun vader hen of zij nog een keer naar het sprookje willen luisteren wat hun moeder hen als kind altijd vertelde; De boerendochter en de prins.  Hier lijkt weinig van terecht te komen. De zussen hebben het veel te druk en hun moeder Anya lijkt er weinig behoefte aan te hebben.

Nina vertrekt na de uitvaart naar het buitenland. Als fotojournalist wil zij de wereld getuigen laten zijn van onrecht, oorlog en ander leed. Maar weet de journaliste eigenlijk wel welk onrecht en leed haar moeder vroeger in Rusland is aangedaan? En heeft zij er ook maar enig idee van hoe haar moeder de Tweede Wereldoorlog heeft overleefd? Meredith heeft haar vader beloofd goed voor haar moeder te zorgen. Echter, de zorg voor haar moeder en haar vaders appelboomgaard neemt zoveel tijd in beslag dat het ten kosten gaat van haar huwelijk en haar gezin. Meredith begint meer op haar afstandelijke moeder te lijken dan haar lief is. Wanneer de situatie uit de hand dreigt te lopen keert Nina terug naar huis. Eindelijk nemen de drie vrouwen de tijd voor elkaar. Tijd om samen te rouwen. Tijd om naar het Russische sprookje te luisteren. Tijd voor een hernieuwde kennismaking.

Het verhaal komt wat moeizaam op gang. Het duurde even voordat de drie hoofdpersonen sympathie bij mij op konden wekken. De eerste maal dat ik het boek las (tien jaar terug), vond ik de delen van het sprookje, dat tussendoor werd verteld, erg verwarrend. Nu ik wist waar dit alles toe zou leiden, heb ik het sprookje veel bewuster tot mij door laten dringen. Het sprookje en het verhaal van moeder Anya, Meredith en Nina worden hoe verder het verhaal vordert steeds meer met elkaar verweven. Het sprookje vertelt een interessant stukje geschiedenis over Leningrad. Anya, Meredith en Nina hebben wat weg van matroesjka poppetjes. Kristin Hannah pelt steeds wat laagjes van de hoofdpersonen af zodat er nieuwe karaktertrekken, problemen en geheimen tevoorschijn komen. Een matroesjka is net als de hoofdpersoon uit het sprookje een Russisch boerenmeisje. Om te kunnen overleven bouwde Anya in haar leven allemaal lagen om zich heen. Tijdens een gezamenlijke vakantie ontdekken Nina en Meredith dat onder Anya harde schild een moedig en zorgzaam boerenmeisje verborgen zit.

Er komen interessante thema’s voorbij in het verhaal: Tweede Wereldoorlog, Rusland, moeder-dochterrelaties, familiegeheimen, hechtingsangst en verloren liefdes. Wat ik zo bijzonder vind is dat niet alleen Meredith, maar ook Nina een karaktertrek van haar moeder heeft geërfd; hechtingsangst. Door haar oorlogsverleden durfde Anya zich niet sterk aan haar kinderen te hechten. Wat haar kinderen als afstandelijkheid hebben ervaren. Nina op haar beurt heeft de man van haar leven gevonden, maar durft zich niet met hem te settelen. De band tussen de drie vrouwen op boomgaard Belye Nochi (Russisch voor witte nachten) had zoveel beter kunnen zijn als ze geweten hadden wat hun moeder in het verleden heeft meegemaakt. Gelukkig krijgen Anya, Meredith en Nina de tijd om het goed te maken.

Filmpje over Leningrad. Anya vertelde haar dochters een sprookje over een boerenmeisje die tijdens WOII in Leningrad woonden. Een sprookje wat meer weg heeft van een horrorverhaal.

https://www.hebban.nl/spot/boeken-met-een-ster/nieuws/de-nachtegaal-kristin-hannah