75 jaar vrijheid

In 2019 en 2020 herdenken we het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog. In september 1944 werden grote delen van het zuiden van ons land al, door de geallieerden, bevrijd. In onze schoolboeken kregen de Amerikanen, Canadezen en Engelsen alle lof toegewezen; dit waren onze helden. We lazen maar weinig over de vierde geallieerde macht, de Polen. Gelukkig komt hier nu steeds meer verandering in. Dit boek gaat over een held van de Eerst Poolse Pantserdivisie; Dolek Guensberg. 

In drie eerdere romans Poolse tranen, Ooit en Vrachtbrief speelde Miriam Guensberg’s Pools- joodse vader een fictieve rol. Nu was de tijd voor Miriam aangebroken de pijnlijke geschiedenis van haar vader op papier te zetten. Held zonder vaderland is een ontroerend eerbetoon aan een dappere en liefdevolle vader.

Het is een klein boekje met een grote inhoud. Miriam Guensberg vertelt niet alleen een oorlogsverhaal. Het boek is ook een ontroerend liefdesverhaal, een mooi familiealbum vol foto’s en documenten en een interessant Pools geschiedenisboekje. Veel oorlogsverhalen die zich in Polen afspelen beperken zich tot de zes oorlogsjaren. Miriam vat ook enkele eeuwen Pools-joodse geschiedenis samen. Hierdoor begrijp je niet alleen de positie die Polen in Europa innam, maar ook de oorzaak van het toenemende het antisemitisme in het land.  

Dolek Guensberg's ouders zijn op 30 augustus 1942, samen met alle Joodse dorpsbewoners, geëxecuteerd. Dolek sprak met zijn gezin weinig over het lot van zijn familie in Polen. Toen Miriam voor het schrijven van dit boek in haar vaders geboortedorp Nowy Targ rondliep, voelde ze sterk met haar grootouders verbonden. Ze hoorde de schoten, voelde de angst en zag haar grootouders neervallen.

Op het moment van deze afschuwelijke moord zat Dolek Guenberg als militair in Schotland. Dolek had zich aangesloten bij het Poolse leger in de hoop zijn familie en vaderland te kunnen bevrijden. Toen hij met het Poolse leger Breda bevrijd had, vond hij onderdak bij een jonge vrouw met een baby. De militair viel als een blok voor de charmante dame. 

Na de oorlog konden de Poolse militairen niet meer terug keren naar huis, omdat Polen geofferd was aan het communistische Rusland. De dappere militairen werden als landverraders gezien omdat ze in het vijandige leger hadden gediend. Helaas werden de Poolse soldaten ook in Nederland niet echt met open armen ontvangen; het werden helden zonder vaderland.

Miriam’s vader was legerarts bij de 1e Poolse Pantserdivisie van generaal Stanislaw Maczek. In maart 2020 wordt er, naast het Pools militair ereveld, in Breda een museum geopend die gewijd is aan deze dappere Poolse mannen én vrouwen. Meer informatie over het museum en het Poolse leger vind je hier https://maczekmuseum.nl/

Ooit https://www.hebban.nl/spot/boeken-met-een-ster/nieuws/ooit-miriam-guensberg

Vrachtbrief https://www.hebban.nl/spot/boeken-met-een-ster/nieuws/vrachtbrief-miriam-guensberg

Poolse tranen https://www.hebban.nl/spot/boeken-met-een-ster/nieuws/poolse-tranen-miriam-guensberg

Het geheim van Audrey H. https://www.hebban.nl/spot/boeken-met-een-ster/nieuws/het-2