Door: Nixon, 7 jaar, 35 kilogram, gechipt, ontwormd, gevaccineerd   

In de afgelopen maanden zijn er een paar opmerkelijke dingen gebeurd, maar de grootste verandering is toch de komst van een nieuw lid bij de naakthuiden van onze roedel. Iedereen roept haar aan met “Fran”. Dat is een korte klank met een goed gemoduleerd timbre en daardoor is de naam perfect te onderscheiden van de rest van het stel. Mooi, ik hou van klare taal die geen marge laat voor onduidelijkheid of interpretatie, want het is sowieso al een zootje in dit nest van chaoten.
Ook deze nieuwe teef is een puinhoop. De eerste weken liep ze rond met roodomrande ogen, kuchend en snikkend, op de meest ongelegen momenten zakte ze ergens neer in een zetel of op de grond met een zakdoek of een papieren tissue tegen haar neus. Problemen in de relationele sfeer, heb ik begrepen. Ik weet exact hoe ze zich voelt. Ooit had ik een passionele, maar kortstondige affaire met de bedaagde airedale terriër van onze buurvrouw, met dank aan een gat in de afsluiting tussen onze beide achtertuinen. Tot de oudste reu hier - vijfde in rang in onze roedel - me een GoPro op m’n kop schroefde en me vervolgens betrapte op mijn geliefde. Letterlijk op mijn geliefde, als u begrijpt wat ik bedoel, in flagrante delicto, want ’s avonds speelde hij mijn avonturen van die dag af op de reusachtige flat screen TV in de woonkamer, met inbegrip van al dat rampetampen. Ik schaamde me kapot, zoveel kan ik u wel vertellen, het was spitsroeden lopen toen. O, op het moment dat ik nog rondliep met dat apparaat rond mijn kop was ik me van geen kwaad bewust, toen had ik wel iets anders aan m’n hoofd zoals u zal snappen. Maar blijkbaar filmt zo’n GoPro dus werkelijk álles wat je doet. De reu had dat spul namelijk aan me vastgemaakt omdat hij per se iets wou schrijven vanuit het perspectief van een hond. Nou, met dit artikel bedien ik hem op zijn wenken, de hufter.
Maar ondertussen is het natuurlijk wel stom dat ik niet op voorhand wist waarvoor die GoPro precies moest dienen. Zelf dacht ik dat het zo’n zendertje was dat ze wel eens vastmaken rond een poolbeer, een wolf of een dolfijn zodat onderzoekers dat beest altijd kunnen lokaliseren om een beter idee te krijgen van diens zwerf- en migratiepatronen. Vaak zit er ook een tellertje op om bij te houden hoeveel geiten of schapen er onderweg worden doodgebeten. In het geval van die wolf, bedoel ik dan - bij een dolfijn staan er waarschijnlijk andere dingen op het menu. Maar goed, het is een pijnlijk verhaal en als u het niet erg vindt, geef ik hier slechts de hoofdlijnen mee. Onze oudste reu heeft namelijk wel vaker van die krankzinnige invallen en het loopt zelden elegant af. Ook deze keer werd het nog een heel gedoe; het kwam erop neer dat het gat in de afsluiting werd opgespoord en gedicht. En nu kunnen de bejaarde airedale teef en ik elkaar enkel nog besnuffelen door wat hekwerk. Om gek van te worden. Het is maar best dat wij retrievers niet haatdragend zijn. Met een Anatolische herder zou de reu wel anders hebben gepiept - die had hem zonder nadenken in zijn kruis gebeten en niet meer gelost als hij hem dat kunstje had geflikt. Maar wat kan je ook verwachten van een zakkenwasser die nog geen podenco van een galgo español kan onderscheiden?
Fran, het nieuwe teefje, heeft blijkbaar iets gelijkaardigs meegemaakt. Er moet iets gebeurd zijn waardoor haar reu ook niet meer bij haar in de buurt kan komen. En nu hebben ze haar dus opgenomen in huis. Het geeft wel spanning, als hond ruik je zoiets meteen, want tussen haar en onze oude reu zit het absoluut niet snor. Met mij loopt het dan weer wel lekker, moet ik zeggen, want Fran vindt me leuk, al heeft ze duidelijk geen benul van hoe een hond precies werkt. Als ik bijvoorbeeld net lig te soezen tegen de radiator, ploft ze opeens naast me neer en begint ze verwoed te krauwen in mijn nek. Ik schrik me altijd wezenloos als ze dat doet. En dan huilt ze een deuntje en prevelt ze iets als “jij begrijpt me tenminste”. En dan gaat het weer over, dat huilen. Voor even dan toch. Voor naakthuiden schijnt er iets kalmerend uit te gaan van dat kroelen in een hondenvacht. Ze hebben het nogal voor rituelen die rust en perspectief brengen. Eigenlijk zijn ze wel wat simpel als u het mij vraagt.
Ze doen ook altijd heel verrukt als je hen wat likjes teruggeeft. Of hen aankijkt met een scheefgehouden kop. Daar smelten ze van weg, van dat kijken, ze worden er helemaal week van, ze lijken dan op slag in gelatine te veranderen. Kennelijk is er dus ook iets aan de hand met de manier waarop we hen in de gaten houden. “Kijk nou eens hoe aandoenlijk hij me zit aan te staren!” - dat soort dingen hoor je dus aldoor, hilarisch gewoon. Maar vaak genoeg levert het iets lekkers op en wij honden hebben snel door hoe we al die menselijke zwakheden in ons voordeel kunnen benutten.
Ik moet daarom altijd lachen als ik de een of andere naakthuid weer eens hoor doorbomen over Pawlow. Al dat pedante gezeur over reflexieve conditionering. En het toppunt is: die kerel zat helemaal fout met zijn theorie. Hij had het over een situatie waarbij een prikkel A die systematisch voorafgaat aan prikkel B, na verloop van tijd een bepaald gedrag C zou opleveren - gedrag C dat men vervolgens ook louter met prikkel A kan uitlokken, zonder de poespas van prikkel B.
Kom nou, even tussen u en mij, dat soort flauwekul gelooft toch niemand? Nee, het is natuurlijk net omgekeerd. Kijk, als men prikkel B een tijdje systematisch laat volgen op prikkel A, kan men vervolgens prikkel A weglaten en zich beperken tot prikkel B om gedrag C te bekomen. Of eenvoudiger gesteld, voor al diegenen onder u voor wie het gisteren laat is geworden: niet de naakthuid conditioneert de hond, maar de hond conditioneert de naakthuid. Haha. Ziet u nu hoe dat in zijn werk gaat? Als een mens ons een beloning wil geven in de vorm van een versnapering of een speeltje om een of andere krankzinnige theorie over fysiologische reflexen te bewijzen, wie zijn wij dan om hem tegen te spreken? Dus wat doen we? Simpel, we vertonen het gewenste gedrag zodat die onnozele tweebener onze beloning fluks tevoorschijn tovert zonder de omhaal van verdere prikkels. Wie conditioneert wie dan? Precies, nu bent u waar ik u hebben wil.
Mensen. Een stelletje naïeve idioten is het. En dat regeert de wereld? Echt, het is me nog steeds een raadsel waarom we die zaak zo makkelijk uit handen hebben gegeven. Want wat stellen mensdieren nu eigenlijk helemaal voor, afgezien van een iets grotere herseninhoud en twee opponeerbare duimen? Ze hebben geen vacht of gebit die naam waardig en ze zijn ontstellend argeloos en onbeholpen. Verschrikkelijk traag ook, want bij een achtervolging heb je ze in geen tijd ingehaald, omgelegd en de strot overgebeten.
Wat mensdieren ook altijd weer lijken te vergeten, is dat zij zo goed als uitsluitend werken op zicht, terwijl wij werken op geur, ogen en geluid - en min of meer in die volgorde. En daar gaat die Fran voortdurend in de fout. Ik heb het wel voor haar, eerlijk waar, het lijkt me een aardig ding, maar elke dag druppelt ze weer een ander parfum achter een oorlel of in haar hals. Ik verzeker u, dat werkt heel desoriënterend voor een hond. Het is net of ik mijn vacht dagelijks in een andere tint zou verven en mijn haren de ene dag krullend en de volgende dag steil zou dragen. Dat zou de andere leden van mijn roedel behoorlijk in de war brengen, denkt u niet? Welnu, in wezen is het probleem het volgende: naakthuiden hebben zowat 5 miljoen geurreceptoren in hun neus zitten, wij tussen de 100 en 300 miljoen, afhankelijk van het merk hond. Zet dat verschil maar eens om in een staafdiagram en kijk dan naar de verhouding tussen de balk voor de mens en de balk voor de hond, dan wordt het probleem u vanzelf wel duidelijk. Begrijpt u nu waarom al die wisselende geuren zo verwarrend zijn voor ons? Het is net of je tussen een varkenskwekerij en een leerlooierij in woont. Want vaak zijn het dan nog van die zwaar aangezette muskusgeuren. Ik schijn toch ook niet met een lamp van 2000 lumen pal in de ogen van een naakthuid? Nou dan?  
Mensen zijn zo beperkt, dat hou je niet voor mogelijk. Neem nou dat gehoor. Wij pikken geluiden op van 60.000 tot 100.000 golven per seconde, een mensdier raakt niet verder dan 16.000 tot 20.000 Hertz. En toegegeven, wij zien de dingen misschien niet zo scherp, met ook een slechter onderscheid tussen een beperkter aantal kleuren, maar ons gezichtsveld is een stuk breder en ’s nachts nemen we de zaken beter waar. Bovendien hebben we een goed ontwikkelde smaak, letterlijk dan, want we likken en knabbelen aan dingen die naakthuiden klaarblijkelijk onwezenlijk vies vinden.
Maar het belangrijkste onderscheid is dat we gedragsmatig vele malen voorspelbaarder en makkelijker in te schatten zijn dan zo’n labiele tweebener. Op die Fran, bijvoorbeeld, valt geen peil te trekken. Het ene moment jankt ze de boel bij elkaar, het volgende ogenblik lacht ze door haar tranen heen. En altijd weer met die verdomde hand in m’n vacht. Bipolair, vermoed ik. Of manisch-depressief, dat kan ook. Want telkens als ze van streek is, kan ze niet van me afblijven, dan voel ik me net zo’n pluchen knuffelbeest uit een grabbelton van de IKEA of de HEMA.
Maar goed, ik ken mijn plaats en mijn rol in deze roedel. Ik ben een golden retriever en dus een gezelschapsdier, een troosthond par excellence, uitermate geschikt als afleiding en tijdverdrijf. Een veilige thuishaven voor elk nooddruftig wezen in de roedel, zeg maar. En daarom laat ik betijen. Mijn ras wordt vaak ingeschakeld als er moet worden ingezet op aanvaardingsprocessen of traumaverwerking. Zo heb ik een neef die met zijn baas voortdurend van het ene hersteloord naar het volgende verzorgingstehuis trekt. Daar schijnen die zieken en oudjes van op te knappen, van dat contact met zo’n grote blonde lobbes. Zijn agenda zit helemaal vol, van ‘s ochtends tot ’s avonds is hij de hort op en laat hij zich aaien, betasten en tot spijs knijpen zonder een krimp te geven.
Retrievers zijn een beetje het slachtoffer van hun eigen reputatie, veronderstel ik. Bij ons mag het eerste het beste snotjong aldoor met zijn brutale tengels in onze bek zitten, belachelijke hoedjes of brillen op onze kop zetten of kleurkrijtjes in elke gewenste lichaamsopening duwen. Een golden laat het allemaal toe, als de tamme goedzak die hij is. We geven geen kik, op dat vlak zijn we geweldig stressbestendig. Wat overigens uitstekend van pas komt in mijn eigen roedel.
En dus mag Fran me in een moeilijke bui onverhoeds bij mijn voorpoten naar zich toetrekken of haar gemanicuurde nagels in mijn vel slaan of m’n oren in een dubbele knoop leggen. Iedereen mag aan me wringen en sleuren tot ik helemaal beurs ben, volslagen vreemden mogen me onverwachts bij m’n nekvel grijpen of in mijn zij porren - ik laat het allemaal stoïcijns over me heenkomen. Zo staat het gestipuleerd in onze arbeidsovereenkomst. Want toen we er even ons hoofd niet bijhielden, hebben wij retrievers blijkbaar stilzwijgend een contract getekend dat ons bindt in absolute loyaliteit en gehoorzaamheid aan die dekselse naakthuiden. Zeker als ze in zwaar weer verkeren, zoals deze Fran. Of zoals die ouwe reu hier, die moet ik ook voortdurend in bescherming nemen tegen zichzelf.
Want hij weet dit nog niet, maar zal ik u nog eens wat vertellen over Fran, de nieuwe teef? Wel, die schrijft ook. Net als de oude reu en zijn baasje. Tenminste, dat heb ik zo horen vallen in een gesprekje tussen Fran en de baas. Ik hou mijn hart vast voor wat er te gebeuren staat als onze reu dáár achter komt.
Aver tuote hare is allis guot. Gode willendin giwarot that nog lango.
Dat is Oudnederlands, wat u hierboven net heeft gelezen. Fascinerend, niet? Ja, de studie van die taal is een hobby van me, je kan niet aldoor aan een kauwbot liggen kluiven of achter een tennisbal of een broedkip aanzitten. En dan denkt die ouwe reu van ons dat ik niks in mijn bovenkamer heb zitten? Idioot.
Wat het precies betekent, wil u weten? Wel, eenvoudig dit: Maar tot nu toe gaat alles goed en als God het wil, duurt dat nog een hele tijd.
Hopelijk heb ik het bij het rechte eind. Want als dit uitkomt, gaan de poppen hier aan het dansen, dat geef ik u op een blaadje.