Het geknetter in de sterren van Jón Kalman Stefánsson
Het boek
De kleine jongen die net zijn moeder heeft verloren moet een nieuw woord leren: stiefmoeder. 'Nu ga je het krijgen,' zeggen zijn vriendjes, en omdat zijn vader vaak weg is, vlucht de jongen met zijn tinnen soldaatjes in een droomwereld: hele legers helpen hem te strijden tegen zijn eenzaamheid. Hij krijgt ook aandacht van zijn grootmoeder, die hem verhalen vertelt over haar ouders: de ondernemende overgrootvader die de familie tot aan de afgrond bracht en de overgrootmoeder die afsprak met een kapitein.
Die vraag is onmogelijk te beantwoorden, het ligt aan het origineel. Als vertaler ben je een kameleon, je kruipt in de huid van de oorspronkelijke auteur, de ene keer ben je heel erg vrij – het vertalen van theater vergt bijvoorbeeld een veel vrijere aanpak dan het vertalen van romans – en de andere keer ben je heel erg precies, het ligt er maar aan waar de schrijver je toe uitnodigt. Ik word echter doodmoe van de zogenaamde 'experts' van docenten vertaalwetenschap die als schoolmeesters de regeltjes toepassen waar een vertaling aan behoort te voldoen. Zij zijn zelf ook vaak de vertalers die erover klagen dat hun naam nooit in recensies wordt vermeld. Tja, als die vertalingen uitblinken in een 'zo getrouw mogelijke weergave van het origineel', krijg je vaak een resultaat dat gortdroog is.
Tien vragen aan... vertaler Marcel Otten
Hoe begon jouw vertaalcarrière?
Begin jaren 80 werkte ik als dramaturg bij Toneelgroep Theater in Arnhem. Ik had altijd behoorlijk wat kritiek op bestaande theatervertalingen tot de artistiek leider, Gees Linnebank, het beu was en zei: 'Dan doe jij het zelf maar.' Ik werd meteen in het diepe geworpen, want mijn eerste vertaling was Goethes Egmond en de volgende vertaling was uit het Cockney Rhyming Slang van Steven Berkoff, beide geen kattendrek. Echter, de sprong maakt de ervaring, niet de voetstap.
