Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×

Van Marx tot Stalin, een beknopte rondleiding

op 09 november 2016 door

e1a51e41b4db6c81134faf3978f1df89.jpg

Op de afbeelding staat het Winterpaleis, Sint-Petersburg. Gebouwd in de achttiende eeuw door de Italiaans architect Bartolomeo Rastrelli, in opdracht van Tsarina Elisabeth I als winterresidentie voor de tsaar en zijn  familie. Er vonden ook plechtigheden plaats en er werd gefeest. Tot 24 oktober 1917, want toen maakte de Oktoberrevolutie een eind aan het tsaristische bewind. Het Winterpaleis werd later een museum, de Hermitage.

Omdat in Het Achtste leven de aanloop en de gevolgen van de revolutie veelvuldig genoemd worden kan het verhelderend zijn een overzichtje te maken van de kopstukken die hierin leidend zijn geweest. Voor de introductie kunnen we niet om Karl Marx heen, hij had een voortrekkersrol.

a0938e87e0e4f3008ba8d9f64ec08522.jpgKarl Marx 1818-1883

Een Duits denker, filosoof, historicus en econoom, grondlegger van de sociale wetenschappen en met zijn leer van het historisch materialisme de belangrijkste theoreticus van het socialisme en communisme.

Met Friedrich Engels schrijft hij het Communistisch manifest, 1848: hierin wordt opgeroepen tot de revolutie van de internationale arbeidersbeweging. Later volgt Das Kapital (1867), hierin beschrijft hij het onrecht dat wanneer de productie omhoog gaat, de arbeider niet profiteert, een aanklacht tegen het kapitalisme.

In Rusland was na de afschaffing van het lijfeigenschap door tsaar Alexander ll in 1861 de positie van de boeren niet verbeterd omdat de meeste grond in handen bleef van grootgrondbezitters. De intelligentia en studenten sluiten zich in het geheim aan bij de nirodniki, deze idealistische organisatie wil de positie van de boeren verbeteren. Leden van deze organisatie gooiden op 1 maart 1881 twee bommen naar de keizerlijke koets, Alexander ll werd hierbij gedood. Opvolger Alexander lll reageerde met grootschalige opsluiting van de opstandelingen in Siberië, waar veel latere communisten zoals Lenin, Trotski en Stalin vast zaten. Na de dood van Alexander lll komt Nicolaas ll aan de macht, autocraat, voelt zich door God aangesteld en staat boven de wet. Ondanks dit streng regime ontstonden er politieke partijen.

In 1905 vindt er een demonstratie plaats, de verarmde bevolking smeekt de tsaar om arbeidsrechten en economische hervormingen door te voeren. Door de Russische nederlaag in de Russisch-Japanse oorlog 1905 is de economische situatie dramatisch verslechterd. De demonstratie wordt neergeslagen waar later naar verwezen zal worden als Bloedige Zondag. Als reactie worden er bonden en arbeidsraden (sovjets) opgericht, de tsaar werd na de revolutie van 1905 gedwongen een parlement (Doema) in te stellen, maar had tevens het recht deze Doema te ontbinden. W.O. l zorgt voor nog meer ontevredenheid. De februarirevolutie zorgt ervoor dat de Doema zichzelf aanstelt als regering en de tsaar treedt af. De voorlopige regering raakt in crisis door voortzetten oorlog tegen Duitsland en bolsjewieken grijpen de macht in de nacht van 24 op 25 oktober 1917, De Oktoberrevolutie.

Vladimir Iljitsj Lenin, revolutionaire schuilnaam van Vladimir Iljitsj Oeljanov, Sovjet-Russische komaf (geb.plaats Simbirsk, tegenwoordig Oeljanovsk, naar hem vernoemd)

8f7eb138cd25234bbbf3f254d00b7f34.pngLenin, 1870-1924, Marxist, maakte deel uit van de boljewieken. Onder Lenin werd door de bolsjewieken in 1918 het oorlogscommunisme ingevoerd, de industrieën werden genationaliseerd en alle landbouw werd gecentraliseerd. Privébedrijven werden illegaal, de staat kreeg het monopolie over de handel met het buitenland en voedsel en andere primaire levensbehoeften werden gerantsoeneerd om ze beter te kunnen verdelen. Deze aanpak was rampzalig voor zowel landbouw als industrie en eiste zijn tol in het reeds door oorlog verscheurde Rusland. De sterk teruggelopen productie in de industrie en landbouw, gecombineerd met 7 jaar oorlog en een droogte leidden tot de Russische Hongersnood van 1921, waarbij miljoenen doden vielen. Lenin is geen alleenheerser.

Wanneer Lenin sterft wordt hij opgevolgd door Stalin.

6951b66b80409ec363ef1468e0a5d096.pngJozef Stalin 1878-1953 was een politicus van Georgische komaf die in de jaren 20 dictatoriale macht kreeg over de Sovjet-Unie en dit tot zijn dood in 1953 bleef.

Heeft economische successen behaald, maar ook miljoenen slachtoffers gemaakt, was bolsjewiek.

.

.

b8e4644e17fbd44ded3cf9c79428510e.pngLeo(n) Trotski eigenlijk Lev (Leiba) Davidovitsj Bronstein 1879-1940 (van Joods-Oekraïnse komaf)

Was in eerste instantie aangesloten bij de mensjewieken. Net voor de Oktoberrevolutie sloot hij zijch aan bij de bolsjewieken.  Hij was een belangrijk figuur in de bolsjewistische overwinning van de Russische burgeroorlog. Ook was hij een van de eerste leden van het Politbureau en  stichter en eerste leider van het Rode Leger. Ramas was aanhanger van Trotski.

Hij had een heel eigen visie op het inrichten van de staat. Een citaat uit zijn boek 'Het Overgangsprogramma' (1938):

 "De voornaamste beschuldiging, die de Vierde Internationale tegen de traditionele organisaties van het proletariaat richt, is dat ze zich niet van de politiek halfdode bourgeoisie los wil rukken."

Trotski was het dus niet eens met de toenmalige gang van zaken in de Sovjet-Unie, blijkt uit dit citaat. Het overgangsprogramma is eigenlijk een programma om van de Sovjet-Unie een ware communistische republiek, naar Trotski’s maatstaven te maken. 

Tot slot: in hoofdstuk Stasia staan de regels van dit gedicht.

Aangetreden, voorwaarts mars!
Hier geen plaats voor fraaie clausen.
Stil nu, sprekers, hoort!
Aan u het woord, kameraad Mauser!

- Majakovski

Dit zijn regels uit het gedicht "Linkse mars voor de matrozen"
Matrozen met mausers hielpen mee het Winterpaleis te bestormen.
http://meandermagazine.net/wp/2013/07/majakovski/
Hier is een mooie uitleg te vinden van de synergie kunst/poëzie
eb20eb642e9765a8e0b9fbfeb74b1f42.jpg

Links: de typografische uitwerking van het gedicht ‘Linkse mars voor de matrozen’. Zelfs zonder de Russische taal machtig te zijn weet de lezer dat de zee een belangrijke rol speelt in dit gedicht. (Beeldend kunstenaar El Lissitzky)



Reacties op: Van Marx tot Stalin, een beknopte rondleiding

Meer informatie

Gerelateerd