Is Parijs met haar romantische ziel en haar vele lichtjes ’s avonds geen stad om in de winter te bezoeken met je geliefde(n)? Onder de sneeuw, in de zon of samen onder een paraplu, deze wereldstad heeft elk seizoen wel iets te bieden aan haar gasten. Wie daar al langer van overtuigd is, is Leesclubvriendin Wil. Na de stedentrip naar Parijs in het artikel van Anne deze zomer contacteerde zij ons met nog veel meer boekentips voor de francofiele en-/of Parijsliefhebber. Zij gidst ons met hart en ziel doorheen de Franse literatuur van de laatste vijf jaar met als decor Parijs.

Door Wil

Heel ambitieus begin ik met de laatste van Binet.

Een taalkundige thriller/misdaadverhaal van hoog literair niveau, zo kan deze roman van Laurent Binet het best omschreven worden.

Laurent Binet – De zevende functie van taal (La septième fonction du langage)

 Laurent Binet (1972) debuteerde met HhhH, waarvoor hij in 2010 de Prix Goncourt du Premier Roman ontving. HhhH werd in meer dan vijfendertig landen vertaald, ontving zeer lovende kritieken en werd ook in Nederland een bestseller. Het boek werd in 2017 verfilmd en er verscheen een prachtige televisieserie bij de VPRO. Voor De zevende functie van taal mocht Binet de Prix Interallié en de Prix du Roman FNAC 2015 in ontvangst nemen.

Parijs, februari 1980. De beroemde Franse filosoof Roland Barthes heeft net geluncht met presidentskandidaat François Mitterand als hij in het Quartier Latin door een vrachtwagen wordt overreden en overlijdt. Politiecommissaris Bayard krijgt de opdracht de zaak te onderzoeken. Hij is er al snel van overtuigd dat Barthes vermoord is: de filosoof heeft een manuscript nagelaten, een boek waarin hij beschrijft wat de zevende functie van taal is. Degene die zich die functie meester weet te maken, heeft de macht om iedereen te overtuigen. Meerdere mensen hebben het dan ook op dit geheime manuscript gemunt, en het onderzoek van de politiecommissaris voert hen langs alle grote Franse schrijvers, denkers en politici. Jean-Paul Sartre, Françoise Sagan, Bernard-Henri Lévy, president Giscard d’Estaing: het lijkt wel of iedereen iets te maken heeft met de dood van Barthes.

De zevende functie van taal speelt zich af in de veelbewogen jaren tachtig, toen intellectueel Parijs nog het centrum van de wereld was. Herkenbaar voor de ouderen onder ons en leerzaam voor de anderen… Met veel humor en vaart speelt Binet in deze pageturner zijn bekende spel met feit en fictie, satire en spot.

…………………………………

Om bij de bekende Fransen te blijven die fictief als hoofdpersonen worden opgevoerd, raad ik de volgende factionroman of factfiction aan. Weliswaar is Parijs hier alleen maar de vertrekluchthaven voor de fatale vlucht, maar de belangrijkste achterblijfster Edith Piaf is zo verweven met Parijs als Parijs en de Tour Eiffel bij wijze van vergelijking.

Adrien Bosc (1986) - Morgenvroeg in New York (Constellation)

De auteur ontving voor deze roman inmiddels onder meer de Grand Prix du roman de l’Académie française.

New York, 1949. Édith Piaf wacht vol spanning op de komst van haar geliefde, de bokskampioen Marcel Cerdan - bijgenaamd 'le Bombardier Marocain', die naar Amerika vliegt om in Madison Square Garden de wereldtitel terug te veroveren. Hij zit aan boord van een nieuw vliegtuig van Air France, de Constellation, die hem en andere passagiers - onder wie opvallend veel beroemdheden - van Parijs naar New York zal brengen. Aan boord is ook de geniale dertigjarige violiste Ginette Neveu met haar Stradivarius op schoot, op weg naar een tournee door de VS. De vlucht naar New York verbindt nog talrijke andere verbazingwekkende levens en lotgevallen, zoals de man achter het wereldwijde succes van de Walt Disney-merchandising, een wereldberoemde mode-illustrator, maar ook een groepje Baskische herders die hun geluk in Amerika gaan beproeven. Bosc heeft op drie continenten jarenlang onderzoek gedaan. Dankzij zijn vertelkunst lukt het van de wijd uiteen liggende brokstukken van een ramp een web van verhalen te maken waarin al die levensdraden zichtbaar worden. Een eerbetoon aan alle slachtoffers en hun nabestaanden, en een bewijs van het grote talent van Adrien Bosc. Bosc heeft aan een stapeltje vijfenzestig jaar oude krantenknipsels genoeg om een fascinerende reis door de tijd te maken en het noodlot terug te draaien tot het onheilspellende moment dat de motoren van het vliegtuig worden gestart. 

…………………………

Een van mijn favoriete Franse auteurs van deze tijd en van de huidige generatie is David Foenkinos. Zijn talent is veelzijdig. Auteur van vele romans waarvan er enkele verfilmd werden. La délicatesse uit 2009 met Audrey Tautou. En hij schreef de onvergetelijke, aangrijpende roman Charlotte (2014) over het leven en de dood van de Duits-Joodse kunstenares Charlotte Salomon. Het ik-perspectief en de hele speciale lay-out met elke zin op een nieuwe regel versterkte het gevoel van eenzaamheid, onrust, noodlot…. Het werk van Foenkinos, dat getuigt van een ongebreidelde verbeeldingskracht, is in meer dan veertig talen vertaald. Dat zegt genoeg. 

Mijn aanrader voor deze Parijsblog is: 

David Foenkinos (1974) – Op de goede afloop (La tête de l’emploi)

Bernard is vijftig en vindt het rustige leventje dat hij leidt eigenlijk prima, maar zo denkt zijn vrouw er niet over. Zij vindt het de hoogste tijd om aan dit saaie leven een einde te maken en wil scheiden. Tot overmaat van ramp verliest hij door de crisistijd ook nog zijn baan, zijn huis, zijn geld en schaamt zich diep om erover te praten. Er is dus geen ander alternatief om dan maar weer bij zijn ouders te gaan wonen, op zijn tienerkamer die al veertig jaar niet meer veranderd is. Zijn verwekkers staan echter niet te juichen om hun enige nakomeling weer liefdevol op te nemen en zien hun rustige oude dag verstoord worden. Ze gaan dan ook op zoek naar een geschikte vrouw voor hem. Maar deze, ook onlangs gescheiden Sylvie, voelt zich even verloren als hijzelf en Bernard en Sylvie verzinnen samen een geweldige, onconventionele manier om hun stukgelopen toekomst weer nieuw leven in te blazen.

Een heel herkenbaar, bijna clichématig thema in deze tijd. De hoofdpersoon is niet jong meer, niet erg knap en wil eigenlijk maar één ding: weer gelukkig zijn…. Het is een vrolijk, maar toch ook melancholisch verhaal geworden dat niet alleen het leven van Bernard maar ook het weinig interessante, troosteloze samenleven van zijn ouders genadeloos belicht. 

…………………………………

Marc Levy (1961) – P.S. uit Parijs (Elle & Lui)

Nog een publiekslieveling is de schrijver Marc Levy. Pas op veertigjarige leeftijd, in 2000, publiceerde hij zijn eerste boek Et si c’était vrai. Dit boek werd vertaald in eenenveertig talen en verfilmd als Just Like Heaven. Gedurende 250 weken stond het boek op de eerste plaats van de best verkochte boeken. Onder de hedendaagse Franse romanschrijvers is Levy diegene die het meeste boeken verkocht heeft in Frankrijk en wereldwijd. Zijn laatste 11 romans kenden een totale oplage van meer dan 20 miljoen exemplaren (in alle talen). (Bron: Wikipedia).

Vanwege het Parijsthema, raad ik zijn zestiende roman aan.

(Vertaling Franse achterflap)

Ze hebben elkaar gevonden via Internet.

Ze zijn geen geliefden geworden, maar vrienden. En dat willen ze vooral ook blijven.

Zij is actrice, hij schrijver. Zij is Engelse, hij Amerikaan. Zij heet Mia, hij Paul.
Zij verbergt zich in de wijk Montmartre. Hij woont in de Marais.

Zij heeft veel succes. Hij niet echt.

Zij is zelfs “une star”. Maar hij weet dat niet.
Zij is alleen. Hij ook.

Hij laat haar lachen. Haar leventje is een opeenstapeling van onhandigheden.

Zij moet niet verliefd worden. Hij ook niet.

P.S. uit Parijs is geen literatuur met een hoofdletter L, maar het doet gewoon goed om af en toe eens een ander genre te lezen. Het verhaal loopt goed af, daar is geen twijfel over. Het is een onweerstaanbaar liefdesverhaal, maar toch helemaal niet voorspelbaar. Geschreven in een prettige schrijfstijl, lees je het boek in één adem uit, als je de tijd hebt… En gelukkig voor de literatuurliefhebbers….er zijn nog wel enkele diepere lagen…. , hoewel Levy is geen Hemingway.

…………………………………

Evenals Marc Levy is Guillaume Musso ook een lieveling van vele Fransen en francofone lezers.

Absoluut geslaagd is zijn laatste roman, de zeventiende op rij, een spannende, verslavende thriller met levensechte personages!

En heel toevallig ook twee min of meer soortgelijke hoofdpersonen, zoals bij Levy: een Engelse en een Amerikaan die komen schuilen in Parijs.

Guillaume Musso (1964) – Een appartement in Parijs (Un appartement à Paris)

Parijs, een kunstenaarsatelier, verborgen in een doodlopend steegje in de Allée Jeanne Hébuterne. Als Parijskenner heb ik even opgezocht waar dat laantje dan wel is. Het bestaat niet. Wat vind ik wel: Jeanne Hébuterne (Meaux, 6 april 1898 – Parijs, 26 januari 1920) was een Frans kunstschilderes en model. Ze werd vooral bekend door de vele portretten die haar geliefde Amedeo Modigliani van haar maakte. En wat een tragisch lot heeft zij gekozen. Op 25 januari 1920, vijf dagen na het overlijden van Modigliani, springt de dan 21-jarige zwangere Jeanne Hébuterne uit het raam van de vijfde verdieping van nr 8 bis, rue Amyot in het 5e arr. Enkele jaren later heeft men de twee geliefden herenigd en ze liggen nu samen begraven op Père Lachaise, als een soort Abélard en Héloïse ‘après la lettre’. Ik kom er net vandaan. Volgende keer dan maar weer op pelgrimstocht wanneer ik in Parijs ben.

Madeline, een politieagente uit Londen, heeft het (veel te dure) atelier gehuurd om er uit te rusten en zich even een tijdje te verbergen. Maar er is een dubbele boeking voor dit atelier. En al spoedig komt ook Gaspard aan, een mensenschuwe schrijver uit de Verenigde Staten die in alle eenzaamheid wil schrijven. Ze zijn gedwongen om een paar dagen samen te wonen.

Het atelier is van een beroemde (fictieve) kunstschilder geweest en ademt nog diens passie voor kleuren en licht uit. De schilder is van verdriet gestorven nadat een jaar daarvoor zijn zoontje vermoord werd. De bijzondere schilderijen die hij nagelaten heeft zijn verdwenen en Gaspard en Madeline gaan hun krachten bundelen om deze werken terug te vinden, zo zijn ze geïntrigeerd geraakt door het geniale talent en noodlottig levenseinde van de schilder. Maar eerst moeten Madeline en Gaspard nog afrekenen met hun eigen demonen… Hun leven zal nooit meer hetzelfde zijn. Is er een link met Jeanne Hébuterne?

…………………………………

Delphine de Vigan (1966)  -  Het ware verhaal van haar en mij (D’après une histoire vraie)

De zevende roman van Delphine de Vigan, Niets weerstaat de nacht, werd ook in Nederland een groot succes. Een autobiografisch werk over Lucile, Delphines psychotische moeder - haar jeugd, haar leven als echtgenote en moeder - die op hoge leeftijd zelfmoord heeft gepleegd. De ‘must’ om hierover te schrijven is duidelijk: Delphine en haar zus hebben een tamelijk verknipte jeugd gehad en dat heeft zijn sporen achtergelaten. Maar deze roman heeft ook heel veel van Delphine gevergd. En haar ‘writer’s block’ manifesteert zich in dit volgende boek, Het ware verhaal van haar en mij.

In De Volkskrant lees ik: “In Het ware verhaal van haar en mij voert De Vigan zichzelf ten tonele: Delphine, de schrijfster die net een autobiografisch boek over haar moeder heeft geschreven, reist stad en land af voor interviews en signeersessies. Ze noemt de namen van haar kinderen, haar geliefde. Herhaaldelijk voert deze Delphine gesprekken over haar volgende boek met haar nieuwe vriendin L., ghostwriter voor beroemdheden. Na haar vorige boek, waarvoor ze veel overhoop heeft moeten halen in haar familie, is ze nu toe aan iets heel anders. L., mooi en zelfverzekerd, wil daar niets van weten. Meer dan eens steekt ze lange tirades af tegen fictie, die allengs - dat moet gezegd - wat ongeloofwaardig worden. Real life is wat mensen willen, en Delphine moet op zoek naar het 'fantoomboek' binnen in haar. Haar vriendin brengt Delphine aan het twijfelen. Hoe meer ze met L. omgaat hoe minder ze in staat is te schrijven. Haar writer's block wordt zó ernstig dat ze geen pen meer kan vasthouden zonder misselijk te worden.”(…) 

Persoonlijk heb ik deze Vigan, eigenlijk een literaire thriller (!) ook weer met veel plezier gelezen, zoals al haar boeken daarvoor. Haar ontmoeting met L wordt een nachtmerrie. Wie is deze L, tot hoe ver gaat ze? In hoeverre is deze roman weer autobiografisch? Feit? Fictie? In hoeverre wordt de lezer gemanipuleerd? Er zijn ook hier weer méér lagen. De psychologische thriller is niet de enige. Het syndroom van de witte bladzijde spookt voortdurend. De betekenis van het schrijverschap. Enzovoorts. Deze roman laat je niet los en bezorgt je misschien wel een slapeloze nacht.

……………………………

En ‘last but not least’ mag de volgende schrijver zeker niet ontbreken. Patrick Modiano situeert al zijn romans in Parijs. Al wandelend door Parijs is deze Nobelprijswinnaar (2014) steeds weer op zoek naar zijn herinneringen waar hij aan denkt wanneer hij bij toeval of onbewust geleid naar een bepaalde straat loopt. Meestal vrij nauwkeurig, zelfs tot en met het huisnummer en de verdieping. Zijn geheugen herinnert zich dan bijvoorbeeld feilloos het café dat daar was, de stamgasten, de kleur en de motieven van het versleten tapijt en zelfs zijn gedachten op dat moment.

Men heeft het idee steeds weer hetzelfde boek te lezen.

Ik noem hier een van zijn laatste boeken. Een korte roman of eigenlijk eerder een opsomming, een verhaal over zes vrouwen die de schrijver als adolescent eens ontmoet heeft. Deze keer zijn de herinneringen soms niet geheel uitgewerkt en blijven het flarden. Maar zijn geografisch geheugen, volgens mij dé bron van zijn schrijftalent, is weer uniek en dominant aanwezig. En steeds weer is er deze sterke band met Parijs. Zou Modiano even succesvol zijn geworden als hij alleen over Lyon of over Marseille had geschreven…? En zou ik hem dan ook zo graag hebben gelezen? Ik denk het niet…

Patrick Modiano (1945) – Slapende herinneringen (Souvenirs dormants)

Met Slapende herinneringen gaan we dus terug in de voetsporen van de verteller die toen tussen de 15 en de 22 jaar was. Hij was student, maar hij studeerde niet. Zes vrouwen die het levenspad van Modiano hebben gekruist. Zij worden met naam en adres genoemd! Wanneer ze om onbekende redenen naar een ander arrondissement verhuisd zijn, raken ze in de vergetelheid, bestaan ze niet meer. Maar er is nog wel één vast punt: Geneviève Dalame, rue de Quatrefages, nummer 5. Zij is gebleven.

Wat zegt hij over deze zes vrouwen. Eigenlijk vrij weinig. De lezer vergeet de informatie onmiddellijk na deze gelezen te hebben. Wat hebben ze voor de schrijver betekend? Dat weten we niet.
Is het echt? Is het fictie? Wat zijn deze herinneringen van vijftig jaar geleden nog waard? Het zijn beelden van Parijs uit de vijftiger en de zestiger jaren die hem steeds weer “lastig vallen”. Soms komen we ook dezelfde namen tegen in zijn boeken. Was zijn jeugd echt zo verdrietig dat Modiano er steeds weer over schrijft? Miste hij misschien vooral zijn moeder? Zij was actrice in een theater in Pigalle en hij zag haar nauwelijks. Is het juist dit gemis dat hij zocht bij deze vrouwen? Kwam het door zijn vaak afwezige vader? Zijn zoektocht naar zijn eigen identiteit lijkt een obsessie. ‘L’éternel retour du même’ - Nietsche, een boek dat hij citeert in Souvenirs dormants en dat hem tot retro- en introspectie heeft aangezet. Modiano heeft hier zijn eigen, hedendaagse versie, in een onnavolgbare stijl geschreven.

De Slapende herinneringen zijn niet ingeslapen, maar zijn nog steeds actief. Interessant! Lezen maar. 

……………………………

Hebben jullie al boeken gelezen die ik heb gekozen in dit artikel? Of andere boeken die zich in Parijs afspelen? Ik lees graag jullie gedachten/bemerkingen over mijn blog dat ik voor de francofiele en andere lezers met veel liefde heb samengesteld over de mij zo dierbare stad Parijs. Tot dan!

Wil

Oproepje 

Wil je als vriend van de Literatuurclub net als Wil wel eens meewerken aan een stedentrip-artikel? Geef dan een gil richting hebbanwelovelit@gmail.com en laat ons weten welke stad jij graag wil bezoeken. Wij kijken er naar uit om meer bijdragen van onze vrienden te ontvangen! De leden van de Literatuurclub bekijken of jouw bijdrage past op deze spot, en iemand van ons zal het mee redigeren en plaatsen op onze blog.