Na een vijfde van deze korte novelle in het Zweeds te hebben gelezen ben ik toch overgestapt naar de Nederlandse versie. Want wie kent woorden als schilfers, spaanders en splinters teerhout in het Nederlands al uit elkaar? Of een teertinctuurtje met kattenstaartenamarantolie? Nee, de woordenschat dateerde te veel uit het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw. En wat onbekende floranamen doen er ook niet altijd goed aan voor deze stadsmus... :-))

Op het eerste zicht is dit het verhaal over de kunstenaar Klingsor, een nakomeling van de oude Klingsor en Klingsor, de vader. Een paar biografen wil zijn verhaal optekenen, door wier ogen het verhaal ook wordt verteld. En zijn verhaal begint allemaal met een glas, hét groene glas. “Het had met zijn bovenstel naar de sterren gereikt, maar was met zijn basis aan de aarde gebonden geweest, een slaaf van de zwaartekracht.” 

Dit glas werd ergens in een bos achtergelaten door zijn grootvader, wat de kunstenaar decennia later terugvond toen hij bij die bepaalde sparrenstronk passeerde, waar het altijd had gestaan. Door dit glas begint de jonge Klingsor met zijn pogingen om dood materiaal terug tot leven te wekken want in alles rondom hem denkt hij een ziel te vinden. Hij begint allerlei dagelijkse voorwerpen te tekenen die hij in het huis vindt waar hij met zijn ouders en zijn zussen woont. 

Op sommige momenten wordt deze korte roman bijna een essay over hoe kunst te begrijpen, en er worden ook zijdelingse uitstapjes naar de filosofie in geweven. Het stilleven als kunstvorm wordt op een voetstuk gezet en Cézanne wordt met de nodige égards behandeld. 

Dit overheerst de roman gelukkig niet zodat ook niet-ingewijden in deze thema’s kunnen genieten van de laconieke stijl van Lindgren die in het midden laat of dit al dan niet een parodie is op het koppel hoog opgevende biografen op kunstenaar Klingsor. en de kunstwereld zelfs in zijn geheel. En dan is er de grens tussen wat fantasie en feiten zijn bínnen de roman óver deze kunstenaar. Op sommige momenten vallen zowel de biografen als Klingsor zelf namelijk uit hun rol en beschouwen hun beider werk maar als niemendal, onbestaand, en de schilderkunst van Klingsor als onbeduidend. Wat is waar, en wat is niet waar? Dit is een verhaal dat de lezer al eens op het verkeerde been zet. 

Ook al is de roman licht opgevat, wil dit niet zeggen dat het zo vlot leesbaar is. Dit is enerzijds vanwege de taal door gedateerde benamingen (de taal is wel modern, maar bepaalde voorwerpen en gerechten bijv. niet) en ook door een best complexe stijl die niet zomaar gemakkelijk te begrijpen is. Anderzijds zijn er de verschillende lagen die erin verwerkt zitten, en pas na het herlezen van bepaalde stukken en door een geoefend oog herkenbaar worden. Ook werd het voor mij genietbaarder toen het duo biografen meer naar de voorgrond kwam, en meer duidelijk werd wie zij juist waren, misschien wel omdat er al eerder andere experimentele wij’s in andere romans passeerden die ik nog niet zo lang geleden las. 

Het is allemaal dus wel wat verwarrend. Je moet wat moeite doen om te doorgronden wat er juist achter deze novelle zit en wat herkauwen om te weten wat je net las dus. De beeldige en poëtische schrijfstijl van Torgny Lindgren vraagt echter om meer te lezen van hem. ‘Het licht’ en Norrlandse Aquavit’ zijn enkele titels van hem die me nog wel aanspreken voor mijn NTL-lijst!