De 19 meest succesvolle Nederlandstalige debuten van deze eeuw
Alleen maar nette mensen van Robert Vuijsje (Nijgh & Van Ditmar)
Robert Vuijsje (1970) werkte als journalist voor De Pers en Nieuwe Revu, voordat hij in 2008 debuteerde met zijn roman Alleen maar nette mensen. Dit boek vertelt over David Samuels, een jongen van Joodse komaf die eruitziet als een Marokkaan. Hij is opgegroeid in Amsterdam Oud-Zuid, een buurt vol met alleen maar nette mensen. Als David eenentwintig is gaat hij op zoek naar wie hij is. Hoort hij bij de witte Hollanders of bij de mensen die ze allochtonen noemen? En hoe kan David het respect winnen van zijn vader, de baas van het enige fatsoenlijke programma op de vaderlandse televisie? Maar bovenal is hij op zoek naar de intellectuele negerin. Wordt hij gelukkig van Rowanda, de Bijlmer-queen met twee gouden tanden? Of moet hij met Naomi zijn, het meisje uit Oud-Zuid waar hij op het Barlaeus Gymnasium verkering mee had? Davids zoektocht gaat dwars door het hart van de multiculturele samenleving.
Paul Brandt, destijds uitgever van Robert Vuijsje, in een interview op Hebban: ‘Toen ik het manuscript van Alleen maar nette mensen in handen kreeg, was ik net in dienst bij Nijgh; ik had nog niet zoveel op mijn bord liggen, en had er dus alle aandacht voor. Om negen uur ’s ochtends begon ik met lezen, en om twaalf uur wist ik: dit is een heel origineel en bijzonder boek. Niet alleen omdat het schopt tegen heilige huisjes en de elite belachelijk maakt — de Oud-Zuid-bewoners bespreken sigaren rokend de toestand in de wereld, maar hebben geen idee wat er in hun eigen stad, vijf kilometer verderop, gebeurt — maar ook vanwege het taalgebruik. Alles is heel droog beschreven, en hoe pijnlijk sommige passages ook zijn, er zit altijd humor in — die er, ook in deze roman, voor zorgt dat andere zaken heftiger worden. Bij het lezen van Alleen maar nette mensen zat ik te lachen, te walgen, me kwaad te maken — prachtig als literatuur dat kan oproepen.’
Vuijsjes debuut zorgde voor heel wat controversie en maakte hem het middelpunt van een maatschappelijk debat over het imago van de zwarte vrouw. Veel vrouwen waren boos vanwege het beeld dat de schrijver in zijn roman schetst van de Bijlmer en van zwarte vrouwen. De schrijver zelf gaf in hetzelfde debat aan dat hij juist had willen afrekenen met alle politiek correcte gevoeligheden rond de multiculturele samenleving, zo valt te lezen in een artikel in Het Parool. Literatuurcritica Ingrid Hoogervorst zette zijn mening kracht bij: ‘Wat Vuijsje laat zien in zijn boek, is de beeldvorming over groepen in de samenleving. Hij signaleert en hij schrijft op.’
Alleen maar nette mensen werd bekroond met De Gouden Uil 2009, de Inktaap 2010 en genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs 2009. In 2012 volgde de gelijknamige film, die losjes op Vuijsjes boek is gebaseerd. Ruim een week na de première behaalde Alleen maar nette mensen al de status van Gouden Film, wat inhoudt dat meer dan 100.000 bezoekers de film in de bioscoop zagen. Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar liet weten dat van de roman tot op heden 185.000 exemplaren werden verkocht.
Klik verder naar het debuut van Sabine Dardenne.
