Blogpost:
Doortje Mosch
Boekenweek 2020: lezen in tijden van corona
Al weken staat de datum vast in mijn agenda: zondag 15 maart. Het plan is om te gaan treinreizen met vriendin D. Ik vertrek vanuit het noorden, zij vanuit het zuiden. We zullen elkaar halverwege ontmoeten, in Utrecht. Eerst lunch, dan boeken kijken (en kopen!) bij Boekhandel Broese. Dit jaar misschien wel extra speciaal, vanwege de mooie herinneringen aan Hebban Live.
Op zaterdag 7 maart stap ik de plaatselijke boekhandel binnen. Uit enthousiasme ben ik extra vroeg op pad gegaan. Als een kind dat op zijn verjaardag om 6 uur naast zijn bed staat te stuiteren. In de winkel heerst er een serene stilte. Er zijn slechts twee andere klanten. Het zijn de ideale omstandigheden om ontspannen rond te struinen.
Ik vind het heerlijk om zomaar een boek op te pakken en de achterflap te lezen. Het geluksgevoel te ervaren dat voorafgaat aan de ontdekking van misschien wel een nieuwe favoriete auteur. Maar vandaag voel ik me onrustig. De drang om direct op mijn doel af te gaan is allesoverheersend.
Mijn oog valt op Tropenbruid, van Susan Smit. Ik wil niets liever dan zo snel mogelijk naar huis om te lezen. Aldaar dompel ik me onder in de wereld van Anna, een Amsterdams weesmeisje dat in 1907 met de handschoen trouwt en op de boot stapt naar Nederlands-Indië.
Op dinsdag besluiten vriendin D. en ik om niet te gaan treinen. Het voelt niet goed. We behoren allebei tot een risicogroep en brengen onze dagen inmiddels door in (zelfopgelegde) thuisquarantaine. Op vrijdag wordt de actiedag officieel afgekondigd. Van een feestweek is allang geen sprake meer.
Zelfs het thema van de Boekenweek ‘rebellen en dwarsdenkers’ voelt verkeerd gekozen. Deze tijd vraagt juist om gehoorzaamheid en eensgezindheid. Om brave burgers die de regels van de overheid tot op de letter opvolgen. Waarin we het out-of-the-box- denken overlaten aan mensen die écht verstand van de materie hebben. Aan de experts die keihard werken om ons zo goed mogelijk door de crisis heen te loodsen.
Het voordeel van thuisquarantaine voor boekenliefhebbers is evident. Opeens is er oneindig veel leestijd voorhanden. Zonder de druk van sociale verplichtingen. Wie erin slaagt zich enigszins af te sluiten voor eventuele huisgenoten, beleeft dit jaar wellicht de ultieme Boekenweek.
In plaats van in de trein, bevind ik mij op 15 maart thuis op de bank. Ik lees Zonder de top te bereiken van Paolo Cognetti, dat ik van een lieve tante cadeau kreeg. Het verhaal grijpt me aan in al zijn eenvoud en soberheid.
Tijdens het lezen dwalen mijn gedachten soms af. Ik denk aan alle dappere mensen in vitale beroepen, die onder deze ongekend moeilijke omstandigheden ‘gewoon’ doorwerken. En aan patiënten in ziekenhuizen, die vechten voor hun leven. Ik huiver bij het horen van de laatste cijfers van het RIVM. Het leed is te groot. Ik heb er geen woorden voor.
Ik hoop met heel mijn hart dat de wereld in 2021 weer ‘normaal’ door draait. Met een Boekenweek als vanouds, vol inspirerende activiteiten en onbezorgde treinreizen. Waarin we extra genieten van onze vrijheden en oneindig dankbaar zijn voor alle opofferingen die nu door mensen in de frontlinie worden gemaakt.
Voor niet-lezers klinkt mijn wens wellicht triviaal. Ik hoor de kritiek al aankomen. Wat maakt het uit dat de bibliotheken gesloten zijn? Boeken zijn toch geen eerste levensbehoefte? Dat klopt. Een roman is (uiteraard) niet hetzelfde als voedsel of medicatie.
Maar wat wel van levensbelang is, dat zijn de verhalen. Reportages vanuit het rampgebied in Italië, ervaringen van artsen en verpleegkundigen op intensive-careafdelingen en getuigenissen van inmiddels herstelde coronapatiënten. Het zijn echte verhalen van echte mensen, die menigeen weten te ontroeren, inspireren of in ieder geval aansporen om thuis te blijven.
En dan is er nog een andere categorie verhalen, die minstens zo belangrijk is. De boeken die ons afleiding bieden en helpen ontsnappen aan de dagelijkse werkelijkheid, al is het maar voor héél even. Zij nemen ons mee naar verre oorden, parallelle universa en lang vervlogen tijden. Wie daarvoor openstaat, zal zich nooit opgesloten voelen.
