Wat gebeurde er in de crisistijd die voorafging aan de Tweede Wereldoorlog? En hoe reageerden Nederlandse schrijvers op het Italiaans fascisme, de Duitse besetting en de daarop volgende zuivering van het culturele leven onder het Militair Gezag van na de Bevrijding?
Martien J.G. de Jong beantwoordt deze en veel andere vragen onder meer aan de hand van begrippenparen die vaak ten onrechte worden gehanteerd als absolute tegenstellingen: de politiek-ideologische controverse 'rooms' of 'rood' van voor de oorlog, en de moreel-patriottistische kwalificaties 'goed' of 'fout' van na de oorlog.
In vroegere publicaties heeft Martien de Jong bewezen dat hij bij uitstek bevoegd is op de hier genoemde gebieden. Lezers van dit nieuwe boek zullen herhaaldelijk worden verrast door onverwachte gezichtspunten als De Jong schrijft over bewegingen als 'Brabantia Nostra' en 'Katholieke Emancipatie', over een befaamde schilder en over al even befaamde schrijvers uit die zelfde periode. Nieuwe gegevens over collaboratie en zuivering, Kultuurkamer en Eereraad, leiden tot verhelderende lichtflitsen op weer andere bekende figuren uit de literaire wereld en op de 'Actie Rechtsherstel der Nederlandsche kunstenaars' en het satirisch verzetsblad 'Metro'.
Als essayist beheerst en combineert Martien de Jong de meest uiteenlopende gegevens en hij verstaat de kunst uitermate ingewikkelde problemen te behandelen op overzichtelijke wijze. Daarbij weet hij een verrassende manier van formuleren te handhaven die zijn essays voor talrijke lezers tot een bron van genot en informatie maken.
