Wetenschap in thrillervorm

De derde en laatste in de reeks boeken waarin Windmeijer op spannende wijze moorden, een zoektocht, geschiedenis, religie en de stad Leiden met elkaar verbindt. Ook nu lopen feiten en fictie weer dwars door elkaar, werkelijkheid en een uitstekend verhaal omarmen elkaar. Peter de Haan weer in de hoofdrol nu met zijn vriendin Fay Spežamor, die we al leerde kennen in Het Paulus Labyrint. Ook komen we Judith Cherev en Mark Labuschagne weer tegen, die in de vorige verhalen al een rol speelden.

De geschiedenis van de Pilgrim Fathers en de wereldwijde Vrijmetselaars cultus vinden in dit verhaal verbinding met elkaar vanuit een ver verleden. Er blijken eeuwenoude parallellen in kijk op leven, vrijheid van interpretatie, gelijkwaardigheid en ontplooiing. Maar ook cruciaal verschil van inzicht.

Peter is naast zijn werk waarin, niet geheel toevallig, ook een stuk minder fijne historie van de Pilgrim Fathers aan de orde komt, ook als vrijwilliger verbonden aan het Pilgrim Fathers museum. Hun geschiedenis en dus ook een net ontdekt manuscript hebben daarom zijn volle aandacht.
Weer krijgt universitair docent Peter de Haan, op pagina 1 al geconfronteerd met een moord, weer, samen met vriendin Fay Spežamor, eerst de rol van verdachte toebedeeld. Zij zijn op een ontmoetingsavond bij de vrijmetselaars en vinden het ontzielde lichaam van de voorzitter van de Ishtar loge. Inspecteur Rijsbergen en zijn collega Van de Kooij komen de zaak te onderzoeken. Zij zorgen in het verhaal voor wat komische accenten, maar hebben hun handen vol aan de hoeveelheid getuigen en onduidelijke aanwijzingen. Er dient zich nog een tweede lijk aan. Is hier een relatie met de vermoorde voorzitter? In ieder geval is voor de eerste moord een vermeende verdachte gevonden die gearresteerd wordt. Ook vindt rechercheur Van de Kooij een mogelijke link met 2 identieke moorden in Jeruzalem, die wel 4 jaar eerder gepleegd zijn. Is er overeenkomst tussen deze gevallen en Leiden?

Peter, inmiddels geschrapt als verdachte, blijft wel een behulpzame getuige en hij kan het niet laten om het onderzoek te volgen en er aan deel te nemen. Hij vertrekt voor korte tijd naar Boston en bezoekt daar de vrijmetselaars loge, waar hij op de hoogte gebracht wordt van de vermissing van hun meester en zijn protegé. Hoort daar van de dubbele moord in Jeruzalem en doet navraag naar Tony Vanderhoop. Dit stuit bij deze loge op forse weerstand. Tony, een wat bijzondere, gedreven man, met een achtergrond. Speelt deze Tony, die eerder in Leiden met Peter kennismaakte toen hij op bezoek was bij collega vrijmetselaars en zich bezighield met voorbereidingen voor de Pilgrim Fathers herdenking in 2020, in dit alles een bescheiden rol of weet hij meer?
Peter gaat met Tony langs alle museale bezienswaardigheden van de Pilgrim Fathers en krijgt op het water van Cape Cod eindelijk duidelijke antwoorden op de vele vragen, maar tegen een hoge prijs.
Nieuw inzicht, later die dag, luidt een nieuwe zoektocht in die niet te maken heeft met de moordenaar. Peter reist niet terug naar Nederland, maar gaat naar Egypte waar hij zijn nieuwe doel bereikt, het Catharinaklooster. Zijn zoektocht lijkt nu ten einde en de oplossing van alle geheimen openbaren zich. Maar niet zonder slag of stoot, niet zonder nog meer moorden.

Het verhaal levert, naast een zoektocht naar dader(s), ontrafelen van geheimen en vele omzwervingen, een boeiende en zeer lezenswaardige materie en een groot brok historie. Niet alleen geschiedenis van de Pilgrim Fathers, vrijmetselaars beweging en Leiden -zelfs als inwoner van deze stad had het boek mij interessante feiten en nieuwigheden te bieden-, maar ook historisch besef over het Christendom en de joodse exodus. Naast de zoektocht naar een moordenaar ook een speurtocht naar Bijbelse fictie en historische werkelijkheid.
De -overigens echte- vondst in 2017 van ingenieus verborgen pagina's van een incompleet 7-delig verslag van een onbekende Pilgrim Father is geïntegreerd onderdeel van deze thriller en werpt los van het verhaal in het echt nieuw licht op de geschiedenis van de Pilgrim Fathers. Hun vlucht uit Engeland en de 11 jaar dat zij deel uitmaakten van Leiden, de beslissing om naar Amerika te gaan tot delen van de eerste jaren daar. De documenten geven meer aan dan hetgeen van hun geschiedenis al bekend was en roepen daarmee interessante vragen op.
Voor volgers van de geschiedenis van de Pilgrim Fathers is dit, in het licht van het herdenkingsjaar 2020, ook een geschiedenisboek en stof tot overpeinzing. Zal de wetenschap ooit de verhaallijn van Windmeijer bevestigen of zijn spannende conclusies overschrijven?
Al met al een geweldig boek met veel invalshoeken. Waarin de schrijver qua plot, verhaalopbouw, uitgewerkte verhaallijnen, gedetailleerde locaties en heldere speculaties van wat mogelijk zou kunnen zijn, duidelijk gegroeid is t.o.v. zijn vorige 2 boeken, net als de hoofdpersoon.