We kijken nergens meer van op

In 2040 is het land in een diepe economische en financiële crisis terechtgekomen, mensen zijn van elkaar vervreemd geraakt en op zichzelf gericht. Wanneer premier Comendo aan de macht komt belooft hij het volk te verenigen door middel van gelijkheid. Zijn partij sticht het Collectief; wie zich hierbij aansluit zal nooit meer armoede kennen. De beloofde gouden bergen worden ook daadwerkelijk gerealiseerd en al snel is het Collectief erg populair. Er wordt een muur om het land gebouwd en het leven wordt voor ieder lid van het Collectief gelijk. Ze wonen nu in dezelfde huizen, hebben gelijksoortige banen, en zelfs de kleding en haardracht is voorgeschreven. Het enige vermaak voor mensen zijn de extreme realityprogramma's die ze kunnen kijken op tv. Misdaad wordt bestraft met de doodstraf, maar jongeren die de fout in gaan krijgen nog een kans op een tweede kans. Tijdens een spectaculaire liveshow worden per keer vijf jongeren terechtgesteld, waarbij er maar één het zal kunnen navertellen.

De executie is de derde Young Adult thriller van Daniëlle Bakhuis. Spelletjes en spelprogramma's op televisie zijn duidelijk favoriet, want ook haar laatste boek vindt hier zijn inspiratie. Waar De eliminatie uit 2017 vooral was ingegeven door eliminatierondes in spelprogramma’s, staat in De executie het extreme karakter van deze shows centraal. Vreemd gaan op televisie, naakt zien te overleven in de wildernis of trouwen met een vreemde, we kijken al nergens meer van op. Om nog origineel te kunnen zijn wordt dit soort televisie steeds extremer. Dit thema heeft Daniëlle tot het uiterste opgerekt en ze noemt het toepasselijk ellendetainment. Want hoe lang zal het nog duren voordat live executies op tv werkelijkheid zullen worden?

In De executie staan vijf jongeren centraal die op een bepaald moment zijn uitgekozen om hun straf te ondergaan in het gelijknamige spelprogramma. Het boek bestaat uit twee delen en elk hoofdstuk is geschreven vanuit het ik perspectief van één van de “kandidaders”. In het eerste deel wordt kennisgemaakt met elk personage, zijn of haar achtergrond en de misdaad die ze zouden hebben begaan. Er worden vier rondes gespeeld waarbij zelfs pleitbezorgers en leugendetectors worden ingezet. Natuurlijk beslist het publiek wie er na elke ronde afvalt. Het tweede deel start met een fraaie twist die het verhaal een hele andere kant opstuurt.

Naast het thema van de toenemende extremiteit in reality-tv-programma’s komt ook het thema gelijkheid versus diversiteit aan de orde. Waar ultieme gelijkheid voor velen op het eerste gezicht geruststellend en eerlijk voelt, borrelt het onder het oppervlak. Wanneer iedereen aan elkaar gelijk is laat dat geen ruimte voor een eigen persoonlijkheid. Alles wat iemand anders maakt wordt uitgebannen ten gunste van bijvoorbeeld gratis zorg en onderwijs. Qua plot en thematiek past dit boek bij titels als Cel 7 van Kerry Drewery of de Matched trilogie van Ally Condie. Jammer dat we weer zullen moeten wachten tot er een nieuw boek uit Daniëlles pen vloeit.