Cissy van Marxveldt meets Agatha Christie!

Dit is niet zomaar een misdaadroman. Dit is een verhaal dat zich honderd jaar geleden afspeelde. Op zich is dat nog niet heel bijzonder. Wél bijzonder is, is dat het ook geschreven is in de stijl van die tijd. Het taalgebruik, de uitdrukkingen, de gewoontes, alles ademt de sfeer van de gegoede burgerij in de Roaring Twenties. Wat niet zo vreemd is, aangezien de schrijfster, voordat ze aan deze roman begon, de boeken over Joop ter Heul vertaald heeft naar het Engels, dus die verhalen en de verteltrant zaten dusdanig vers in haar geheugen, dat ze besloot Joop ter Heul te gebruiken als belangrijkste personage. Gecombineerd met een waargebeurde, nooit opgeloste moordzaak uit die tijd een gewaagde uitdaging voor het schrijven van een detective, die mijn interesse wekte.

Is Luyben daarin geslaagd? Ja en nee. Als tiener heb ik de boeken over Joop ter Heul ook gelezen, het waren de lievelingsboeken van mijn moeder. Maar een ander boek van Cissy van Marxveldt: ’n Zomerzotheid, was mijn favoriet, en dat boek heb ik altijd bewaard. Dus, voordat ik begon aan De moord op Mr. Jacques Wijsman, heb ik eerst weer eens ’n Zomerzotheid gelezen, en werd ik opnieuw gegrepen door de bijzondere schrijfstijl en de hilarische scènes.
Allereerst mijn complimenten: Luyben is er wonderwel goed in geslaagd om dat tijdsbeeld terug te halen. Ik heb genoten van de originele uitdrukkingen die ze hanteerde (“met een gezicht als een natgeregende dinsdag”, hoe verzin je het!), en de dialogen rollen moeiteloos uit haar mouw.
Ook een dikke pluim voor alle research die ze heeft verricht, alvorens ze aan dit boek is begonnen. Heel veel historische feiten en gebeurtenissen worden beschreven. Maar helaas heeft dat ook een keerzijde. Het lijkt erop dat ze zo graag al die kennis wil delen, dat het verhaal regelmatig aan alle kanten de bocht uitvliegt. Het gegeven op zich is spannend genoeg - Joop die samen met haar vriendin een moord probeert op te lossen als haar eigen broer verdacht wordt – maar keer op keer wordt de vaart uit het verhaal gehaald met minder relevante achtergrondinformatie. Ook de veelvuldige wisseling van perspectief had in mijn ogen wat beter gedoseerd kunnen worden. Het is natuurlijk prima om karakters goed neer te zetten, maar in dit boek passeren zoveel personages de revue dat het bijna ondoenlijk is om al die personages een eigen verhaal mee te geven.
Het is indrukwekkend hoe ze – a la Agatha Christie – een echte “whodunnit” heeft geschreven aan de hand van de goed gedocumenteerde Wijsman-geneologie gecombineerd met Joop ter Heuls levensverhaal, plus een flinke dosis fantasie. Heel knap! Dit boeide mij in het bijzonder, aangezien ik zelf in mijn eigen roman De Bucketlist ook fictieve verhalen heb gebaseerd op waargebeurde historische feiten.
Tenslotte nog een noot voor de redactie: er zitten nog aardig wat slordigheidsfoutjes in. Ik zou in ieder geval hoofdstuk 35 (veel dubbele passages) aanpassen bij een volgende druk.

Al met al een heel bijzonder debuut! Geen page-turner, je moet er echt je koppie bij houden, maar vanwege de originaliteit en de prettige schrijfstijl wil ik het toch graag vier sterren geven.