Overleven

Het is al een poos geleden dat ik een boek van Judith Visser heb gelezen. Ooit wist ze me enorm te raken met het boek Oversteken. Daarna is ze voor mij een lange tijd uit beeld geweest. Toen ik de mogelijkheid kreeg om haar nieuwste boek te lezen, greep ik dit met beide handen aan. Iets waar ik, achteraf, heel blij om ben.
Het boek start met het bombardement in Rotterdam, mei 1940. Voor Debra, een half Joods meisje, is dit het begin van een roerige tijd die steeds onveiliger zal gaan worden.
Op hetzelfde moment ontsnapt een jonge wolf in gevangenschap aan de dood. Na een paar angstige dagen wordt hij gered en mee naar huis genomen door Saul, een (Joodse) oud-veearts. Chaver (het Joodse woord voor vriend), zoals Saul hem noemt, wordt door de man liefdevol verzorgd en opgevoed.
Het boek vertelt twee aparte verhaallijnen die in het midden bij elkaar komen. Het verhaal van Debra wordt verteld in de ik-vorm, het verhaal van de wolf wordt geschreven in de derde persoon.
Beide verhalen nemen je mee in de tijd van de Jodenvervolging. Om Debra heen worden steeds meer mensen opgepakt en op transport gezet. In eerste instantie lijkt het allemaal vrij onschuldig maar al snel komen de eerste verhalen naar buiten over Joden die ter dood gebracht zouden worden. Debra waant zich, met een Nederlandse moeder, in eerste instantie veilig. Maar als haar Joodse vader opgepakt wordt, weet ze dat zij de volgende zal zijn die aan de beurt is. Broertje Siem kan onderduiken, voor Debra is geen plek. Ze besluit uiteindelijk, met veel kennis van de natuur, om te proberen te overleven in het bos.
Het lukt ook Saul een tijdje om uit Duitse handen te blijven, maar uiteindelijk staat de vijand toch bij hem voor de deur. Saul wordt opgepakt en meegenomen, Chaver vlucht in paniek het bos in.
Na een poosje alleen te hebben overleefd, komen Debra en Chaver elkaar tegen in het bos en ontwikkelen een sterke vriendschap. Gaat het hen samen lukken uit handen van de vijand te blijven?
Het boek grijpt je meteen bij de keel. Het neemt je mee in de tijd van de Jodenvervolging. Je leest hoe er steeds meer regels opgelegd worden voor de Joodse bevolking en hoe de dreiging steeds groter wordt. Je weet dat op een gegeven moment de vijand voor de deur zal staan, maar je hoopt dat Debra en haar familie en Saul en Chaver op de één of andere manier de dans zullen ontspringen.
Ik had in het begin wat moeite met het verhaal van Chaver. Immers, we weten helemaal niet hoe een wolf denkt en of hij in staat is te voelen wat hij in het boek voelt. Judith is, zeker in het begin, heel voorzichtig met haar woordkeuze, ze legt ook uit dat we niet zeker weten hoe de wolf zich moet voelen maar dat het waarschijnlijk is dat hij het zo en zo ervaart.
Hierdoor kon ik me er op een gegeven moment wel overheen zetten. Het blijft een roman en geen feitelijk verslag. Wat ik fijn vond was dat het verhaal wel verdrietig is, maar dat de emoties wat aan de oppervlakte blijven. Het verhaal van de Joden is een afschuwelijk verhaal, maar emoties nemen niet de overhand waardoor het boek goed leesbaar blijft. Ik ben zelf soms wat huiverig om dit soort verhalen te lezen uit angst niet goed te kunnen slapen, maar dat was niet het geval. Het enige probleem dat ik had is dat ik het boek slecht weg kon leggen, waardoor ik langer las dan eigenlijk goed voor me is. Maar dat terzijde.
Ik zou ‘het meisje met de halve ster’ zeker aan willen raden om te lezen en ik denk dat ik ook wel durf te zeggen dat Judith Visser tot één van de betere schrijfsters van Nederland hoort. Mooi boek!