Een verrassend lyrische Maurice Pons

Na het lezen van "De Seizoenen" is de lezer zowat op alles voorbereid, behalve op een eerder lyrisch en "normale" vertelstijl. Het kabbelt rustig weg, het plooit zichzelf open, het wordt gradueel boeiender en de beide personages weten zelfs een meeslepende toon te creëren. Pons maakt stevige, goed gebouwde zinnen (met dank aan de behoorlijk knappe vertaling van De Veth) en laat het authentieke Franse landschap meespelen als een ganzenbord waar de wit-zwart pionnen op evolueren. De liefhebber van het Frankrijk van weleer vindt zeer zeker zijn gading, samen met typerende geografische herkenningspunten.

Ook historisch is deze novelle verrassend leerrijk. In een quasi eenvoudige vertelling raakt de auteur gevoelige snaren die ook vandaag nog razend actueel zijn. De Frans-Algerijnse kwestie, de oorlog, de fellaga's, het terrorisme... Beide hoofdpersonages zitten samen opgesloten in hun specifiek cocon, in dit geval reizend in een performante cabrio die zelfs een eigen persoonlijkheid krijgt. Ze orkestreren meesterlijk hun emoties en principes - vaak met getrokken zwaarden.

"De Nachtpassagier" is een wondere ontdekking van het schrijverschap en de kunde van Pons, het onderwerp en de plot zijn dermate Frans dat het één lijkt te worden met het land zelf, weliswaar toen de typische wit-rode mijlpalen en wegwijzers nog bestonden. Ja, nostalgie is toegelaten als impressie, zeker weten. En er is A. Camus als verwantschap, althans wat mij betreft. Omdat het me inspireerde tot nadenken, terugdenken en bewonderen.

Misschien achteraf beschouwd dan toch maar beter vijf sterren toegekend aan deze bescheiden parel?