Postduiven imponeren in Tweede Wereldoorlog

Postduiven vervullen door de eeuwen heen een belangrijke rol bij het overbrengen van berichten. Met name in oorlogstijd. Dat is al het geval bij de verovering van Gallië door Julius Caesar en gaat via Napoleon naar de beide Wereldoorlogen. Daar waar communicatie op andere manieren stokt, vliegt de duif door alle weerstanden heen.

Gordon Corera werkt in Voor God en vaderland  het thema postduif en verzet in de Tweede Wereldoorlog uit. Dit aan de hand van de groep Leopold Vindictive, geleid door de Belgische priester Joseph Raskin. Tijdens deze wereldbrand existeert Columbia, een geallieerde afdeling die posities, slagkracht en plannen van nazi’s via postduiven naar Londen over brengt. In totaal 16.000 duiven zet men in, waarvan slechts tien procent aanvallen van door de vijand ingezette haviken en mitrailleurvuur overleeft.  

Slechts een deel daarvan draagt in een kokertje aan een pootje gegevens met zich mee. Niet één zo belangrijk als boodschap 37, die van Raskin en zijn mensen. Liefst 12 pagina’s aan inlichtingen en kaarten van de cartograaf en kalligraaf, samengebald op rijstpapier in postzegelformaat. Met name in het eerste oorlogsjaar, als het geallieerde verzet het niveau van ‘Daar komen de schutters’ nauwelijks overstijgt, het verzet van Frankrijk, België en Nederland in geen tijd is gebroken, blijkt boodschap 37 van groot gewicht. Weggeplukt uit een schoorsteen waar de duif zijn einde vond.

Corera schrijft gedetailleerd over de ontwikkeling in het postduivenverkeer waarbij legers wedijveren in spitsvondigheid. Slechts een deel van het boek gaat over de heldendaden van de pater en zijn directe omgeving. Droog, zakelijk en verklarend. Je leert hoe inlichtingendiensten elkaar dwarsbomen waardoor de door de duiven aangedragen informatie sterk in waarde afneemt.

Snelheid is namelijk geboden. Pas in een veel te late fase nemen inlichtingendiensten als M16 de duiven en hun diensten serieus. Toch gebeurt het meer dan eens dat met ingevlogen berichten een ramp met veel slachtoffers wordt voorkomen. De auteur laat je de spanning proeven die met het luchttransport is gemoeid. De mensen die op vragen uit Engeland antwoorden, moeten niet zelden hun moed met de dood bekopen. Verraad in eigen kring en loslippigheid in combinatie met naïviteit draagt daar in wezenlijke mate aan bij.

Op enig moment slagen de Duitsers er bijna in om de praktijken van Columbia volledig aan banden te leggen. Interessant is de verwevenheid van het Belgische koningshuis met de activiteit. Een waardevol hoofdstuk gaat over Cockade, een berichtencircuit dat de invasie in Normandië onder de loep legt. Daar is Columbia pas echt van betekenis.

De priester maakt het allemaal niet meer mee. Hij sneuvelt op 18 oktober 1943 onder de guillotine samen met zijn vrienden van het eerste uur. Corera onttrekt een belangrijk element in de oorlogvoering aan de vergetelheid. Hem komt een compliment toe voor de nauwgezetheid waarmee hij bronnen bevraagt en dit vliegverkeer analyseert. Gedegen, zonder opgedrongen oordeel.