Digitale toekomst

Rob van Essen schetst in De goede zoon een verontrustend toekomstbeeld. Met verregaande digitalisering van onze samenleving, variërend van zelfrijdende auto’s en hotelrobo’s tot het direct beïnvloeden van het menselijk geheugen. Een bijzonder boek, met heel veel lagen – voor wie ze wil zien. Ik ben echter niet zo’n lagen-lezer, maar ik zag toch ook wel in dat dit niet een ‘gewoon’ sci-fi verhaaltje is.

De kennismaking met de hoofdpersoon, een schrijver van plotloze thrillers, is hilarisch. De zestiger ervaart een bijna-woede-uitbarsting in de supermarkt. Zo weten we meteen wat voor vlees we in de kuip hebben. Dan begint hij te vertellen over zijn jonge jaren, zijn huidige leven en zijn onlangs overleden moeder. Zijn moeder was dement, maar hij bleef wekelijks bij haar op bezoek gaan, zoals een goede zoon betaamt.

Hij verhaalt ook over zijn liefde voor kunst en hoe die liefde in 2008 werd doodgeslagen door For the Love of God, de monstrueuze met diamanten overdekte platina schedel van Damien Hirst. Van Essens verhandeling hierover vond ik heel herkenbaar. De idioterie van het verworden van de topstukken eromheen tot behang... En kun je dat glitterding überhaupt nog onder de noemer kunst scharen?

Je leest over de tijd dat de hoofdpersoon als werkloze te werk werd gesteld in Het Archief, waar hij zijn kameraden leerde kennen. Lennox, Guido en De Meester/Bonzo, die hij na dat jaar bij Het Archief weer uit het oog is verloren. Maar dan neemt Lennox decennia later contact met hem op. Hij wil samen naar Bonzo, om hem te helpen. Het is allemaal een beetje vaag.
De hoofdpersoon stapt in een zelfrijdende, intelligente auto, die luistert naar de naam Jerome. Lennox haakt echter af. De roadtrip die volgt, is bijzonder boeiend en doet bij tijd en wijle denken aan het epos De goddelijke komedie van Dante Alighieri.

De goede zoon… Veel mensen zien het als een boek over (onder andere) moeder-kind-relaties. Ik zie dat toch een beetje anders. Ik heb het gevoel dat de moeder Van Essens drager is om te laten zien hoe anders de wereld is geworden. Zij leeft/leefde nog in 'de goede oude tijd', de verteller leeft door. Hij heeft duidelijk een haat-liefde verhouding met de technologische ontwikkelingen. Door steeds weer over zijn moeder te beginnen, benadrukt hij de charmes van toen; het gebrek aan doorgeschoten technologie. De dreiging is er echter wel al en hij benadrukt hij hoe de wereld daardoor verandert/veranderd is.

Hoewel ik inzie dat het een bijzonder boek is, kom ik niet verder dan 3 sterren. Het is niet helemaal mijn smaak.

Edit 6/5: iemand zei me - terecht - dat ze niet zo goed begreep waarom mijn recensie behoorlijk positief was, en dat ik toch niet verder kwam dan 3 sterren en 1 regeltje om te zeggen dat het boek niet helemaal mijn smaak is. Vandaar deze aanvulling:

Soms was het boek ijzersterk, zoals over die schedel, en soms vond ik het saai. De schrijfstijl vond ik niet boeiend, er waren stukken waarbij ik me domweg verveelde bij het lezen. Niet dat er niets gebeurde of zo, ik hou juist van 'alleen maar' gedachten, maar er werd zoveel non-info verschaft. Daarnaast vond ik de toekomst magertjes uitgewerkt, waarbij ik me dan ook nog eens stoorde aan de aanname dat mensen zodra er een basisinkomen wordt ingevoerd lui worden. Dit is gewoonweg niet waar, en als Van Essen zich ook maar een heel klein beetje verdiept had in die materie, een paar onderzoeken erop had nageslagen, had hij dat geweten. De lethargie had hij beter ergens anders op kunnen stoelen. Het dystopische idee wat verder uitwerken en je bent er, om maar een voorbeeld te noemen.