Boeit soms; beklijft nooit

De in 1936 in het noorden van Italië geboren Domenico Cacopardo bracht zijn kinderjaren door op Sicilië, waar de roots van zijn vader lagen. Zijn moeder komt uit een familie die aan de wieg stond van de PSI, de Italiaanse socialistische partij. Al tijdens zijn studie rechten schreef hij stukken voor verschillende kranten en tijdschriften. Na zijn studies koos hij voor een carrière als advocaat, en later werd hij politiek actief waar hem de titel ‘consigliere di stato‘, minister van staat, toegekend werd.
Voordat hij zijn eerste roman publiceerde, werden er al verschillende van zijn dichtbundels op de markt gebracht. In 1999 debuteerde hij als romancier met De zaak Gaetano Chillè, dat nu, bijna tien jaar later, naar het Nederlands vertaald werd.
In dit boek wordt de lezer geconfronteerd met de gevolgen van het neerschieten van rentmeester Talìo door zijn baas cavaliere Chillè. Hoewel de omstandigheden verdacht lijken, stelt de plaatselijke magistratuur alles in het werk om de zaak zo vlug mogelijk als een ongeluk te klasseren. Maar als blijkt dat de cavaliere een relatie heeft met de vrouw van de neergeschoten rentmeester, stellen de carabinieri een grondig onderzoek in. En dat is zeer tegen de zin van de lokale notabelen, die besluiten er een machtsstrijd van te maken.
Domenico Cacopardo heeft veel van zijn persoonlijke geschiedenis in dit verhaal, dat zich situeert tussen 1910 en 1923, verwerkt. Niet alleen is de plaats van de gebeurtenissen Letojanni, aan de oostkust van Sicilië waar zijn vader vandaan kwam, maar ook speelt de politiek en de opkomst van het socialisme in Italië een een rol in het geheel.
In zeer korte, vlotlezende hoofdstukken doet hij het relaas van feiten als klassejustitie, overspel, machtsmisbruik en vriendjespolitiek, in een onopgesmukte, bijna emotieloze stijl tegen een historisch waarheidsgetrouwe achtergrond. Het lijkt dan ook een kapitale inschattingsfout van de uitgever om dit boek uit te brengen onder het label van een Italiaanse thriller, zoals we op de omslag kunnen lezen, want als er een ding ontbreekt in het boek, dan is het spanning. De doelgroep moet dan ook niet gezocht worden onder de liefhebbers van het spannende boek, maar onder de adepten van de moderne geschiedenis en politiek, die door de realische beschrijvingen van de tijdgeest waarschijnlijk wel hun nieuwsgierigheid bevredigd zien.
De vrijblijvende, neutrale vertelstijl, die men ook terugvindt in documentaires, komt natuurlijk wel de geloofwaardigheid van dit boek ten goede, maar is tegelijk verantwoordelijk voor het creëren van een onoverbrugbare afstand tussen het verhaal en de lezer.
De zaak Gaetano Chillè boeit bij momenten wel maar beklijft nooit. Als roman haalt dit debuut nog makkelijk twee sterren, maar als thriller valt het terug op de minimumscore.