Ondergang van een rijk èn van een familie

De Sloveense luitenant Von Trotta redt tijdens de slag bij Solferino de jonge Franz Joseph, keizer van het Habsburgse rijk. Als dank wordt hij door de keizer in de adelstand verheven en tot kapitein bevorderd: Joseph Trotta von Sipolje. Die heldendaad bepaalt het leven van zijn nageslacht, waarop de held van Solferino eeuwig neerkijkt vanaf een portret dat door Moser, een vriend van zijn zoon, is geschilderd. Die faam bezorgt de zoon een baan als districtshoofd. Zijn kleinzoon echter voelt zich evenals zijn grootvader geroepen door het leger niettegenstaande zijn belabberde militaire kwaliteiten.

“Je bent de kleinzoon van de held van Solferino,” vertrouwt zijn vader hem toe. “Denk daaraan, dan kan je niets gebeuren!”

De kleinzoon kan zijn draai in het leger niet echt vinden. Sowieso mist hij een stabiel bestaan, een stevige ondergrond. Hij probeert die te vinden in de liefde maar blijkt ook daar te rusteloos voor te zijn. Bovendien maken vrouwen misbruik van zijn hopeloos romantische aard. Uit verveling belandt hij via een bevriend kapitein aan de roulettetafel en voor hij het beseft kan hij zijn financiële situatie niet meer onder ogen zien. Zijn verslaving drijft hem richting afgrond en tenslotte moet hij open kaart spelen met zijn vader om de vele schulden te kunnen voldoen. Als deze daar niet toe in staat is, wendt het districtshoofd zich tot de inmiddels stokoude, vergeetachtige keizer.

Met ‘Radetzkymars’ beschrijft Joseph Roth het verval van de Habsburgse monarchie aan de hand van een familiegeschiedenis. Vrouwen komen niet voor in de rol van ega of moeder maar hebben wel de macht die ijdele mannen om hun vingers te winden.
‘Naar goed Habsburgs gebruik’ wordt er stevig alcohol genuttigd, liefst een aantal ‘negentigers’ (negentig staat voor het alcoholpercentage). De jonge Trotta geeft zich daar maar wat graag aan over. Als de oude keizer wordt doodgeschoten, is er niets meer over van de Habsburgse monarchie. Van de familie Trotta evenmin.
Terecht wordt ‘Radetzkymars’ tot een van de hoogtepunten van de wereldliteratuur gerekend. Overigens kun je dat etiket op meer boeken plakken die door Roth zijn geschreven.