Realistische romantiek

In het rijtje Anna Karenina, Eline Vere en de dames uit Trots en Vooroordeel mag Madame Bovary natuurlijk niet ontbreken. Daarom las ik in het kader van Augustus - De Maand van de Klassiekers* de eerste roman van Gustave Flaubert uit 1857.
De arme en niet zo ambitieuze plattelandsdokter Charles Bovary raakt na het overlijden van zijn eerste vrouw in de ban van boerendochter Emma Roualt wiens vader hij geneest van een beenbreuk. Het stel trouwt, natuurlijk, en de romantisch ingestelde Emma denkt dat zij nu alles heeft bereikt wat zij maar kan wensen. Niets blijkt echter minder waar. De verveling en de voortdurende afwezigheid van haar man drijven Emma uiteindelijk in de armen van verschillende minnaars. Ondertussen weet zij zich ook nog eens torenhoge schulden op haar hals te halen. Haar minnaars laten haar vallen en de financiële situatie drijft Emma uiteindelijk tot waanzin en het zal de lezer niet verbazen dat zij nogal noodlottig aan haar einde komt.
Tot zo ver niets nieuws onder de zon als je het in de tijdsgeest van Flaubert plaatst. Wat echter wel anders is aan zijn roman is, zo valt in het nawoord van Hans van Pinxteren te lezen, dat Flaubert zich juist afwendt van de romantiek, die toen nog hoogtij vierde in de literatuur. Hij zet de "dweperige romantische literatuur" waar Emma zo van houdt tegenover de realiteit van alledag waarvoor Emma haar ogen sluit.
De voor die tijd uitgesproken scenes van het overspel en de kritiek op de maatschappij die zo her en der doorschemert in het verhaal maakte dat Flaubert zijn werk bijna verboden ziet worden, maar tijdens het proces wat tegen hem was aangespannen wordt hij vrijgesproken.
Of de bloemrijke proza en de overal kloppende zinnen hiertoe hebben bijgedragen, weet ik niet. Maar dat dit een bijzondere klassieker is geworden mogen duidelijk zijn.

* Voor meer informatie over de Maand van de Klassiekers verwijs ik graag naar de blog van Sandra Leest: https://www.sandraleest.nl/