Levendig en veelzijdig beeld van de inwoners van verschillende kustplaatsen aan de voormalige Zuiderzee, vroeger en nu

De auteur, Eva Vriend, is geboren in Luttelgeest, een dorp in de Noordoostpolder. Als een echte polderdochter schreef ze in het boek ‘Het nieuwe land’ al eerder over de NOP. In dat boek ging ze met name in op de bevolkingspolitiek en opbouw en indeling van dit nieuwe, beloofde land. Met dit boek duikt ze opnieuw in de geschiedenis van haar geboortegrond, maar in dit boek gaat ze in op de gevolgen van de kustbewoners van de oude Zuiderzee van de aanleg van de afsluitdijk, de inpoldering en van de visserij die steeds meer aan banden werd gelegd.

Vriend doet verslag van dit stukje vaderlandse geschiedenis aan de hand van de verhalen en ervaringen van vier vissersfamilies. De informatie is voornamelijk afkomstig van een intensieve samenwerking me het Zuiderzeemuseum en gesprekken die zij voert met vele kustbewoners. Van de vier families, uit Urk, Volendam, Spakenburg en Wieringen, wordt het reilen en zeilen gevolgd over meerdere generaties, wat een mooi, intiem inkijkje biedt op hoe zij, die vaak voor hun grote gezinnen volledig afhankelijk waren van de Zuiderzee/het IJsselmeer, alle veranderingen het hoofd boden. Daar tussendoor weeft Vriend op de voor haar kenmerkende en prettig leesbare manier de vaderlandse geschiedenis. Wat opvalt is de botsing tussen wat de politiek bedenkt en uitvoert en wat de kustbewoners daarvan ervaren en ermee doen. Dit strookt regelmatig.
In het boek wordt indringend verteld over hoe de vissers hun vissersleven dat zij al decennialang leiden, trouw bleven. Het vissersbloed kruipt waar het niet gaan kan. Dit leidt tot schrijnende, spannende en ontroerende en vaak ook hele verdrietige verhalen. Ook komt de flexibiliteit en het doorzettingsvermogen van de kustbewoners duidelijk naar voren. Zij die niet meer kunnen vissen, zoeken andere werkzaamheden in andere bedrijfstakken, zoals cv-installaties of een keten van bakkerijen.
Opvallend is ook de saamhorigheid, gemeenschapszin en onderlinge verbondenheid in de beschreven kustplaatsen. Dit wordt aan de hand van gebeurtenissen uit de oudere, maar ook vroegere geschiedenis beschreven, zoals de invloed van WOII, maar ook de vuurwerkramp in Volendam. Deze kenmerken stelden de kustbewoners vaak in staat de vele verschillende tegenslagen het hoofd te bieden en strekte zich uit tot ontstaan van hechte familiebedrijven.
Vriend staat in dit veelzijdige boek ook stil bij de politieke verschuivingen, de invloed van rechts-extremistische partijen, het geloof, criminaliteit en drank- en drugsge/misbruik in verschillende dorpen.
Het boek bevat veel informatie en thema’s, maar is ondanks de vele feiten en feitjes steeds goed en prettig leesbaar. Als hulp heeft Vriend topografische kaartjes en de familiestambomen toegevoegd voorin het boek waardoor de lezer de verhalen, de geschiedenis en de ontwikkelingen goed kan blijven volgen, ook al is goed blijven opletten wel een must. Ook omdat het verloop van het boek is niet chronologisch is en de familiegeschiedenissen door elkaar lopen. Dat maakt het soms best lastig om het overzicht te bewaren. Maar deze minpuntjes worden ruimschoots goedgemaakt door de prettige schrijfstijl.
Een echte aanrader voor mensen die graag meer willen weten over de geschiedenis van de Zuiderzee!