Werken aan revolutionaire levende technologie

Elke ochtend komt op een strand in Hong Kong een groep vrouwen bij elkaar, die deelnemen aan een bijzonder “dieet”. Om af te vallen staren ze in de zon. De zogenaamde sungazers kijken de eerste keer tien seconden recht in de zon en daarna elke dag wat langer, tot zo’n 44 minuten onafgebroken per sessie. Ze zijn er van overtuigd dat ze hierdoor zonne-energie absorberen en van allerlei psychische en lichamelijke kwalen zullen genezen en ook geen behoefte meer zullen hebben aan het eten van voedsel.

Vanuit het perspectief van de medische wetenschap en biologie lijkt deze praktijk natuurlijk niet alleen niet te werken, maar ook nog eens gevaarlijk te zijn. Onze ogen zijn niet direct geschikt om ons te voeden door middel van fotosynthese, het gebruiken van lichtenergie om koolstofdioxide om te zetten in koolhydraten als glucose. Biologische processen als fotosynthese zijn complex van aard en behoren traditioneel tot het werkveld van de biologie. Door het combineren van de resultaten van de theorie van kwantummechanica en uitkomsten van experimenten op kwantumniveau zijn de afgelopen jaren doorbraken gerealiseerd in de zogenaamde kwantumbiologie. Jim Al-Khalili en Johnjoe McFadden schreven met Hoe leven ontstaat een inleiding in de nieuwste ontwikkelingen op dit kruisvlak van biologie en kwantummechanica. Al-Khalili en McFadden leggen uit welke rol kwantummechanica speelt bij onze reukzin, bij het oriëntatie-vermogen van roodborstjes en monarchvlinders, maar ook bij al eeuwenoude vragen als hoe ideeën de geest en daarmee het lichaam in beweging kunnen brengen en zelfs het grote vraagstuk: Hoe ontstaat leven uit dode materie?

Om drie redenen is Hoe leven ontstaat een bijzonder geslaagde inleiding in kwantumbiologie. Alleen al omdat de auteurs er in zijn geslaagd om een inleiding in kwantummechanica te presenteren die dat intuïtief moeilijk grijpbare onderwerp glashelder uitlegt. Stap voor stap komen begrippen als spin, decoherentie en superpositie aan bod. Maar ook biologische processen als DNA-replicatie worden in heldere termen verklaard. Daarnaast is het boek aanbevelenswaardig voor iedereen die interesse heeft in recent natuurwetenschappelijk onderzoek. Al-Khalili en McFadden halen in het laatste hoofdstuk voorbeelden aan van hun huidige onderzoek en dat van hun collega’s. Een beter kijkje in de keuken van toponderzoekers is bijna niet denkbaar. Ten slotte, misschien wel het belangrijkste pluspunt van het boek is de wetenschappelijke voorzichtigheid waarmee ze de nieuwste inzichten presenteren. “Natuurlijk blijft ieder scenario waarin de kwantummechanica betrokken is bij het ontstaan van het leven drie miljard jaar geleden bijzonder speculatief” (p300). Het beoogde doel van het boek lijkt dan ook niet om de definitieve waarheid te presenteren in een theorie over het ontstaan van het leven en dat is maar goed ook. De bescheiden opstelling van deze topwetenschappers maakt Hoe leven ontstaat voor de nieuwsgierige geest alleen maar een nog prikkelender boek. Het is dan een absolute aanrader voor iedereen die meer wil weten over de fascinerende zoektocht naar het ontstaan van leven.