Het lot van de familie Rabinovitch

Anne Berest is romancière, scenarioschrijver, actrice en model voor o.a. Chanel. Toen in 2003 een niet ondertekende ansichtkaart binnenkwam met aan de ene kant de Opéra Garnier en aan de andere kant de vier namen van familieleden die tijdens WO II waren omgekomen, was ze vastbesloten uit te zoeken wie deze kaart gestuurd had en waarom. Dit gebeurde echter pas 10 jaar later, toen ze zwanger was en erg benieuwd was naar de geschiedenis van haar voorouders.

In een spannende zoektocht volgen we de geschiedenis van de familie Rabinovitch. Die begint ongeveer 100 jaar daarvoor in Rusland en gaat via Letland en Palestina naar Frankrijk, waar het gezin van Ephraïm zich settelt. Dit is de overgrootvader van de auteur en tevens een van de namen op de ansichtkaart. De andere namen zijn Emma, haar overgrootmoeder, en Noémie en Jacques, hun kinderen. Deze personen waren omgekomen in 1942 in Auschwitz. Myriam, de andere dochter, die de oma van de auteur is, was de enige die gevlucht was destijds. Haar naam stond niet vermeld op de kaart.

Anne Berest doet gedegen onderzoek naar haar voorouders van moederskant. Van haar moeder krijgt ze al de nodige informatie en verder schakelt ze een privédetective en een criminoloog in en ondervraagt bewoners van het dorp waar het gezin gewoond heeft. Uiteindelijk ontdekt ze hoe alles in elkaar zit. Het wordt een spannend verslag dat leest als een roman, maar dat tevens op waarheid is gebaseerd.

De ansichtkaart is genomineerd voor meerdere literaire prijzen. Het boek is een combinatie tussen een waargebeurd verhaal en een spannende zoektocht. Maar tevens laat het zien wat de erfenis is van de nakomelingen van de Joden, hoe zij nog steeds te maken hebben met beledigende uitspraken, ook al zijn ze niet praktiserend. De geschiedenis van het gezin van Ephraïm en Emma wordt op indringende wijze beschreven. De hoop op naturalisatie, de vernederende behandelingen van de Joden en uiteindelijk toch de deportatie naar Auschwitz, het zijn hartverscheurende taferelen.

Het boek is in een prettige stijl geschreven, het leest echt als een boeiende roman. Het verhaal switcht regelmatig tussen verschillende tijdslijnen, omdat deels de moeder van Anne de geschiedenis zoals zij die al onderzocht heeft, vertelt tegen Anne en middenin dat verhaal een opmerking plaatst in het nu. Maar de indeling in de verschillende delen, boek I t/m IV, schept weer duidelijkheid en geeft duidelijk aan waar in het verhaal we zijn terechtgekomen.

De ansichtkaart leest als een spannend boek, maar de wetenschap dat dit geen fictie is, maakt het nog aangrijpender. Wat een vasthoudendheid en doorzettingsvermogen heeft de auteur gehad om al deze gegevens boven tafel te krijgen. En zoals ergens in het boek genoemd wordt waarom de ansichtkaart verstuurd is, geldt dit zeker ook voor deze non-fictie roman:

“Ik mag hen niet vergeten, anders is er straks niemand meer die zich nog herinnert dat ze hebben bestaan.”

De ansichtkaart is een eerbetoon aan alle Joden uit de geschiedenis. Een waar meesterwerk!

Meer recensies lezen? Neem een kijkje op indeboekenkast.com.