Lezersrecensie
Verdienstelijk debuut, een intrigerende en geraffineerde generatie-roman
“Verzamelde werken” is de veel geprezen debuutroman van Lydia Sandgren. Vooraf verwachtte ik – op basis van de vele loftuitingen - een intrigerend boek, een bijzonder ambitieuze debuutroman, een duizelingwekkende compositie en een uitdijend verhaal. Tevens verwachtte ik een aansprekende, krachtige en compacte schrijfstijl met veel oog voor detail en een slim geconstrueerde roman bevolkt door levensechte personages. Als winnaar van de Augustprijs verwachtte ik dat het boek – naast een boeiend plot – ook literaire kwaliteiten heeft (zoals een aansprekende schrijfstijl en een uitgekiende opbouw).
Een slimme marketingzet om een debuutroman “Verzamelde werken” te noemen (alhoewel de titel wel degelijk verwijst naar het leven van hoofdpersonage Martin Berg en niet naar het oeuvre van de schrijfster). Zonder enige voorkennis of lectuur van de flaptekst zou ik denken dat dit boek het verzamelde oeuvre van een mij onbekende schrijfster bundelt en dat de sobere maar klassevolle tekening de schrijfster portretteert. Het is dus eerder de titel die in een boekhandel mijn aandacht zou getrokken hebben, veel meer dan de cover an sich. Deze titel vormt tevens een risico want bij een heel aantal potentiële lezers zal het misschien net averechts werken indien ze de titel “at face value” nemen met reacties tot gevolg in de aard van “...Verzameld werk van een auteur waar ik nog nooit van gehoord heb? ...” De uitgave is een dik en stevig boek (een echte klepper; echt waar, zo zeggen we dat in Vlaanderen) maar toch handzaam; gladde kaft met 2 flappen; aangename opmaak met ruime regelafstand en ruim opgezette bladverdeling en prettig dik papier en met een opvallende quote op de rug!
“Verzamelde werken” is voor een groot deel geschreven vanuit het perspectief van Martin Berg en deels vanuit zijn dochter Rakel. We leren Martin kennen vanaf de adolescentie en zijn toch wel intense jeugdvriendschap met Gustav Becker. Het is een vriendschap die bijna aan liefde grenst. Martin wordt een niet heel erg succesvol uitgever terwijl Gustav zich tot een vrij succesvol kunstenaar ontpopt. Martin trouwt en krijgt 2 kinderen (Rakel en Elis) maar zijn vrouw (Cecilia) verdwijnt. Martin is volgens mij een vrij “gewoon” hoofdpersonage in tegestelling tot het iets extremere karakter van zijn vriend Gustav. Hoewel Martin een vrij gefrustreerd auteur is, blijkt hij toch een betrouwbare alleenstaande vader voor zijn kinderen. Je merkt ook hoe zijn attitude door de context beïnvloed wordt. In het gezelschap van Gustav is hij vrij saai en kleurloos terwijl hij bij uitgeverij-collega Per net creatief en een beetje onverantwoordelijk/onzorgvuldig is. De roman omspant ruwweg vier decennia. Gedurende deze periode zien we Martin zich ontwikkelen van jonge man met dromen en een doel in het leven tot een man die toch wel een beetje de weg kwijt is. De roman volgt het ontwikkelingsproces vanaf de jeugd van Martin en beschrijft de impact van de opgedane levenservaring op de karakterontwikkeling. Desondanks lukt het hem terug grip te krijgen op zijn leven en zich op een eervolle wijze staande te houden tijdens zijn “mid-life”.
Cecilia blijft vrij enigmatisch, ook op het einde van de roman. Dit hangt mijn inziens sterk samen met het feit dat het verhaal vanuit het perspectief van hoofdpersonage Martin Berg en zijn dochter Rakel geschreven is terwijl het personage Cecilia “van buitenaf” bekeken en beschreven wordt. Een te begrijpen en zelfs logische keuze omdat Lydia Sandgren het mysterie rond Cecilia wil behouden. Het mysterie rond de verdwijning van Cecilia vormde voor mij geen belangrijke drijfveer om verder te blijven lezen, het was eerder een bijkomstigheid. Vrij snel ging ik er van uit dat niet iedereen de volledige waarheid vertelde en dat hun exacte motieven daarvoor maar gaandeweg zouden prijsgegeven worden. De uiteindelijke ontknoping was toch nog vrij verrassend en al bij al wel bevredigend.
Het verhaal is geschreven vanuit het perspectief van hoofdpersonage Martin Berg en zijn dochter Rakel. Het schakelen tussen de beide perspectieven zorgt voor de nodige variatie. Ook de in eerste instantie verrassende stukjes interview dragen hiertoe bij. De personages Gustav Becker en Cecilia worden “van buitenaf” bekeken en beschreven. De sprongen in de tijd vergen dat de lezer bij de les blijft. Maar al bij al is het combo perspectiefwisselingen / flashbacks wel vrij geslaagd.
Tijdens het lezen kreeg ik gaandeweg meer en meer de indruk dat Lydia Sandgren Rakel vooral naar zichzelf gemodelleerd heeft of dat er in ieder geval toch veel onvereenkomsten zijn. Deze indruk is in eerste instantie gebaseerd op de respectieve studies. Rakel heeft psychologie gestudeerd en ook nog een jaar ideeëngeschiedenis (indien ik me niet vergis, zit deze discipline op het snijvlak van geschiedenis en filosofie). Lydia Sandgren heeft muziek en filosofie gestudeerd en is nu werkzaam als psychologe. Rakel heeft ook een grote passie en talent voor tekst en taal wat ik ook bij Lydia terugvind – denk alleen maar aan de vele literaire verwijzingen – en ze is natuurlijk een debuterend schrijfster. Smalle handen en lange vingers, check!
Lydia Sandgren is duidelijk iemand die doorgestudeerd heeft. Het boek is doorspekt met geraffinneerde zinsconstructies met vaak een psychologische, filosofische of levensbeschouwelijke inslag. Doorgaans kunnen dergelijke verwijzingen en achtergrondinformatie zeker mijn leesplezier bevorderen vooral wanneer er via een interessante invalshoek inhoudelijk dieper wordt op ingegaan maar het moet natuurlijk wel mate mate gebeuren. In dit boek was dit aspect zeker in voldoende mate aanwezig. De schrijfster blijft kwistig met deze referenties omspringen ook als er geen schijnbaar directe band met het verhaal is.
Er is de broodnodige variatie met de meer rechttoe-rechtaanzinnen en levensechte dialogen. Dat laatste is een niet geringe prestatie want in menig roman kunnen deze (dialogen dus) wel eens geforceerd overkomen. Voor zover ik dit kan beoordelen, lijkt de schrijfstijl in de Nederlandstalige versie tevens het resultaat te zijn van puik vertaalwerk (al had de eindredactie er net wat meer storende spel- of andere tikfouten uit mogen filteren).
De schrijfster stelt in een interview dat haar boek grotendeels gaat over hoeveel existentiële speelruimte we hebben. Volgens mij zou dit kunnen slaan op het feit dat gegeven de context / de omstandigheden de meeste mensen in een bepaalde cultuur hetzelfde gedrag zullen stellen (of dat we verondersteld worden op een bepaalde manier te reageren). Tenzij je meer uit de band springend gedrag stelt, is de speelruimte dus meestal beperkt.
Het boek heeft mijn verwachtingen grotendeels waargemaakt. “Verzamelde werken” is een intrigerende en geraffineerde generatie-roman. De roman volgt de karakterontwikkeling van het/de hoofdpersonage(s) over een heel lange periode (grofweg een veertigtal jaar). De roman is zeer ambitieus van opzet, misschien net ietsje te ambitieus. Denk hierbij aan de veelheid van personages en de vele verwijzingen. Het boek loopt het risico een deel van de lezers op zijn/haar honger te laten zitten omdat bepaalde elementen minder uitgewerkt worden. De roman blinkt vooral uit door de indrukwekkende compositie / verhaalopbouw met ingenieus afwisselende verhaallijnen. Een grote Zweedse boekhandelketen vergeleek de schrijfster met Donna Tartt. Laatstgenoemde schrijft inderdaad ook dikke boeken met veel verwijzingen en straalt een grote eruditie uit. “Verzamelde werken” is een zeer verdienstelijk debuut maar het niveau van Donna Tartt haalt ze vooralsnog niet.
Een slimme marketingzet om een debuutroman “Verzamelde werken” te noemen (alhoewel de titel wel degelijk verwijst naar het leven van hoofdpersonage Martin Berg en niet naar het oeuvre van de schrijfster). Zonder enige voorkennis of lectuur van de flaptekst zou ik denken dat dit boek het verzamelde oeuvre van een mij onbekende schrijfster bundelt en dat de sobere maar klassevolle tekening de schrijfster portretteert. Het is dus eerder de titel die in een boekhandel mijn aandacht zou getrokken hebben, veel meer dan de cover an sich. Deze titel vormt tevens een risico want bij een heel aantal potentiële lezers zal het misschien net averechts werken indien ze de titel “at face value” nemen met reacties tot gevolg in de aard van “...Verzameld werk van een auteur waar ik nog nooit van gehoord heb? ...” De uitgave is een dik en stevig boek (een echte klepper; echt waar, zo zeggen we dat in Vlaanderen) maar toch handzaam; gladde kaft met 2 flappen; aangename opmaak met ruime regelafstand en ruim opgezette bladverdeling en prettig dik papier en met een opvallende quote op de rug!
“Verzamelde werken” is voor een groot deel geschreven vanuit het perspectief van Martin Berg en deels vanuit zijn dochter Rakel. We leren Martin kennen vanaf de adolescentie en zijn toch wel intense jeugdvriendschap met Gustav Becker. Het is een vriendschap die bijna aan liefde grenst. Martin wordt een niet heel erg succesvol uitgever terwijl Gustav zich tot een vrij succesvol kunstenaar ontpopt. Martin trouwt en krijgt 2 kinderen (Rakel en Elis) maar zijn vrouw (Cecilia) verdwijnt. Martin is volgens mij een vrij “gewoon” hoofdpersonage in tegestelling tot het iets extremere karakter van zijn vriend Gustav. Hoewel Martin een vrij gefrustreerd auteur is, blijkt hij toch een betrouwbare alleenstaande vader voor zijn kinderen. Je merkt ook hoe zijn attitude door de context beïnvloed wordt. In het gezelschap van Gustav is hij vrij saai en kleurloos terwijl hij bij uitgeverij-collega Per net creatief en een beetje onverantwoordelijk/onzorgvuldig is. De roman omspant ruwweg vier decennia. Gedurende deze periode zien we Martin zich ontwikkelen van jonge man met dromen en een doel in het leven tot een man die toch wel een beetje de weg kwijt is. De roman volgt het ontwikkelingsproces vanaf de jeugd van Martin en beschrijft de impact van de opgedane levenservaring op de karakterontwikkeling. Desondanks lukt het hem terug grip te krijgen op zijn leven en zich op een eervolle wijze staande te houden tijdens zijn “mid-life”.
Cecilia blijft vrij enigmatisch, ook op het einde van de roman. Dit hangt mijn inziens sterk samen met het feit dat het verhaal vanuit het perspectief van hoofdpersonage Martin Berg en zijn dochter Rakel geschreven is terwijl het personage Cecilia “van buitenaf” bekeken en beschreven wordt. Een te begrijpen en zelfs logische keuze omdat Lydia Sandgren het mysterie rond Cecilia wil behouden. Het mysterie rond de verdwijning van Cecilia vormde voor mij geen belangrijke drijfveer om verder te blijven lezen, het was eerder een bijkomstigheid. Vrij snel ging ik er van uit dat niet iedereen de volledige waarheid vertelde en dat hun exacte motieven daarvoor maar gaandeweg zouden prijsgegeven worden. De uiteindelijke ontknoping was toch nog vrij verrassend en al bij al wel bevredigend.
Het verhaal is geschreven vanuit het perspectief van hoofdpersonage Martin Berg en zijn dochter Rakel. Het schakelen tussen de beide perspectieven zorgt voor de nodige variatie. Ook de in eerste instantie verrassende stukjes interview dragen hiertoe bij. De personages Gustav Becker en Cecilia worden “van buitenaf” bekeken en beschreven. De sprongen in de tijd vergen dat de lezer bij de les blijft. Maar al bij al is het combo perspectiefwisselingen / flashbacks wel vrij geslaagd.
Tijdens het lezen kreeg ik gaandeweg meer en meer de indruk dat Lydia Sandgren Rakel vooral naar zichzelf gemodelleerd heeft of dat er in ieder geval toch veel onvereenkomsten zijn. Deze indruk is in eerste instantie gebaseerd op de respectieve studies. Rakel heeft psychologie gestudeerd en ook nog een jaar ideeëngeschiedenis (indien ik me niet vergis, zit deze discipline op het snijvlak van geschiedenis en filosofie). Lydia Sandgren heeft muziek en filosofie gestudeerd en is nu werkzaam als psychologe. Rakel heeft ook een grote passie en talent voor tekst en taal wat ik ook bij Lydia terugvind – denk alleen maar aan de vele literaire verwijzingen – en ze is natuurlijk een debuterend schrijfster. Smalle handen en lange vingers, check!
Lydia Sandgren is duidelijk iemand die doorgestudeerd heeft. Het boek is doorspekt met geraffinneerde zinsconstructies met vaak een psychologische, filosofische of levensbeschouwelijke inslag. Doorgaans kunnen dergelijke verwijzingen en achtergrondinformatie zeker mijn leesplezier bevorderen vooral wanneer er via een interessante invalshoek inhoudelijk dieper wordt op ingegaan maar het moet natuurlijk wel mate mate gebeuren. In dit boek was dit aspect zeker in voldoende mate aanwezig. De schrijfster blijft kwistig met deze referenties omspringen ook als er geen schijnbaar directe band met het verhaal is.
Er is de broodnodige variatie met de meer rechttoe-rechtaanzinnen en levensechte dialogen. Dat laatste is een niet geringe prestatie want in menig roman kunnen deze (dialogen dus) wel eens geforceerd overkomen. Voor zover ik dit kan beoordelen, lijkt de schrijfstijl in de Nederlandstalige versie tevens het resultaat te zijn van puik vertaalwerk (al had de eindredactie er net wat meer storende spel- of andere tikfouten uit mogen filteren).
De schrijfster stelt in een interview dat haar boek grotendeels gaat over hoeveel existentiële speelruimte we hebben. Volgens mij zou dit kunnen slaan op het feit dat gegeven de context / de omstandigheden de meeste mensen in een bepaalde cultuur hetzelfde gedrag zullen stellen (of dat we verondersteld worden op een bepaalde manier te reageren). Tenzij je meer uit de band springend gedrag stelt, is de speelruimte dus meestal beperkt.
Het boek heeft mijn verwachtingen grotendeels waargemaakt. “Verzamelde werken” is een intrigerende en geraffineerde generatie-roman. De roman volgt de karakterontwikkeling van het/de hoofdpersonage(s) over een heel lange periode (grofweg een veertigtal jaar). De roman is zeer ambitieus van opzet, misschien net ietsje te ambitieus. Denk hierbij aan de veelheid van personages en de vele verwijzingen. Het boek loopt het risico een deel van de lezers op zijn/haar honger te laten zitten omdat bepaalde elementen minder uitgewerkt worden. De roman blinkt vooral uit door de indrukwekkende compositie / verhaalopbouw met ingenieus afwisselende verhaallijnen. Een grote Zweedse boekhandelketen vergeleek de schrijfster met Donna Tartt. Laatstgenoemde schrijft inderdaad ook dikke boeken met veel verwijzingen en straalt een grote eruditie uit. “Verzamelde werken” is een zeer verdienstelijk debuut maar het niveau van Donna Tartt haalt ze vooralsnog niet.
2
Reageer op deze recensie
