Businessmodel: een aangrijpend verhaal over vluchten in de hoop op een betere toekomst

In zijn bundel ‘Als dit zo doorgaat’ neemt Auke Hulst, samen met collega-auteurs, de lezers mee naar de huidige maatschappij waarin we leven. In de vele kortverhalen is er een verwijzing naar actuele thema’s zoals onvrede in de maatschappij, diversiteit, migratie en de vluchtelingencrisis. Het boek verscheen in 2017, twee maanden nadat Trump president werd van de Verenigde Staten. Het kortverhaal ‘Businessmodel’ van Matthijs Eijgelshoven gaat over twee minderjarige vluchtelingen die hopen op een betere toekomst.

Ik werd geprikkeld door de titel van dit verhaal en dacht dat het een kritische blik zou werpen op het kapitalisme. Mijn verbazing was echter groot omdat het over de vluchtelingencrisis ging. Het verhaal wist mij met momenten te ontroeren en te raken, toen ik las was de hoofdpersonages was overkomen. Ook de nasleep die beide personages doormaken wordt beeldig omschreven.

‘Businessmodel’ is een realistische weergave en toont dat de vluchtelingencrisis iets is van alle tijden. Ook onze twee hoofdpersonages vluchten immers naar een veilige plek. Hoewel het niet meteen duidelijk is waar het verhaal zich afspeelt, kan je afleiden dat het gaat over Nederlandse vluchtelingen. Ze spreken Nederlands en het speelt zich af na het vallen van de fictieve Zuidgrens. Deze realistische weergave greep me naar de keel.

Er waren twee elementen die het aangenaam maakten om te lezen. Ten eerste vond ik het gebruik van flashbacks boeiend, zodat ik me beter kon inleven in het verhaal. Het speelt zich deels af in het heden waar de vluchtelingen kennismaken met hun nieuwe woonplaats en vervolgens keren we terug naar het verleden en komen we te weten hoe de overtocht verliep. Ten tweede vond ik het meervoudig vertelperspectief een meerwaarde. Doordat de dialogen verteld worden in spreektaal, en vanuit verschillende ooghoeken, onderga je als lezer de gevoelens van de personages.

Hoewel we niet meteen de intenties kennen van de auteurs, kunnen we toch stellen dat dit boek ons vooral wil waarschuwen voor de mogelijke gevolgen van populisme. Het verhaal ‘Businessmodel’ toont de mogelijke gevolgen van extreme ideeën, net zoals de andere kortverhalen in dit boek. Het geeft ons een beeld van de nabije toekomst en laat zien dat wanneer we zo verder doen, ons op een dag hetzelfde kan overkomen. Wanneer we enkel handelen in ons eigenbelang, zonder rekening te houden met anderen creëren we een somber toekomstbeeld. Volgens mij proberen de auteurs op deze manier een kritische blik te werpen op de huidige maatschappij.

‘Als dit zo doorgaat’ is een boek dat je doet nadenken over de impact van individuen. Hoe de beslissingen van ieder van ons grote gevolgen kunnen hebben in de toekomst. Het vermogen van de auteurs om deze verhalenbundel in amper twee maanden te schrijven, is bewonderenswaardig. Er is aandacht geschonken aan allerlei maatschappelijke kwesties en de auteurs zetten je als lezer minstens tot nadenken. In het kortverhaal ‘Businessmodel’ ben ik als lezer meermaals geconfronteerd met morele kwesties zoals rijk worden door mensenhandel en vooroordelen over vluchtelingen. Het verhaal doet je meermaals inzien dat ieder van ons op elk moment in dezelfde positie kan belanden. Door te kiezen voor een meervoudig vertelperspectief ben ik bovendien als lezer meegezogen in het verhaal. Kortom zeker een aangenaam boek voor wie kritisch wilt reflecteren over onze toekomst, zonder al te veel tijd te nemen om een dik boek te lezen.