Een verhaal van hoop: Wanneer een mier zichzelf wegcijfert voor het grotere belang

Tien auteurs waaronder Auke Hulst en Ish Ait Hamou, hebben hun krachten gebundeld om kortverhalen te schrijven over een hoopvolle toekomst. Het boek kwam tot stand dankzij een samenwerking van vele organisaties en met de financiële steun van de Vlaamse overheid. In deze huidige maatschappij van pessimisme, oorlogen en onzekerheid, zorgt dit boek voor een hoopvolle visie vanuit een artistieke blik.

Uit alle kortverhalen koos ik meteen het verhaal van Ish, omdat hij één van mijn favoriete auteurs is. Het grote publiek kent hem wellicht als choreograaf en jurylid van ‘So you think you can dance’ maar daarnaast heeft hij ook al heel wat boeken op zijn palmares. Ik hou van zijn schrijfstijl en mooie zinnen dus ik was zeer benieuwd welk hoopvol verhaal hij zou schrijven.

In ‘Mier’, volgen we de toekomst van het mensdom vanuit het standpunt van het dierenrijk. Het speelt zich af in een ander universum waar dieren in de meerderheid zijn en de mensheid met uitsterven wordt bedreigd. Ons voortbestaan hangt af van een stemming waarbij alle dieren zijn vertegenwoordigd. Er is maar één vraag die telt: Welke meerwaarde heeft de mens voor dieren? Wat eerst een unanieme stemming lijkt te zijn, draait helemaal anders uit.

We volgen het verhaal door de ogen van Z, een werkmier die haar koningin vertegenwoordigt op de stemming. Net zoals de overige dieren moet zij voor de vernietiging van de mens stemmen maar Z gehoorzaamt niet. Ish maakt gebruik van de belevende
ik-verteller, waardoor ik me perfect kon inleven in het verhaal. Hij maakt ook gebruik van flashbacks zodat je meteen weet wat de gevolgen zullen zijn voor Z.

Een minpunt van het verhaal voor mij persoonlijk, is dat alle dieren zijn vernoemd naar bekende personages waaronder Mufasa, Pluto, Ceasar en Maya De Bij. Toch vond ik dit geen meerwaarde. Al denk ik dat de auteur dit intentioneel doet om zo snel mogelijk een band te creëren tussen de lezer en de personages.

Desondanks alles wist ‘Mier’ mij wel te raken. Wat me allereerst ontroerde was het feit dat iemand zijn eigen belangen onbaatzuchtig opoffert voor die van een ander. Dit wordt beeldig omschreven. Ten tweede is er aandacht geschonken aan de huidige klimaatcrisis en vind ik dit zelf ook een belangrijk thema. In tijden van onzekerheid krijg je als lezer weer hoop.

Vervolgens werpt ‘Mier’ ook een ecokritische en realistische blik. Het gebruik van pesticiden bedreigt de biodiversiteit en bovendien zorgt onze talrijke vleesconsumptie voor een enorme impact op het milieu. De dieren zijn met uitsterven bedreigd, en wij zijn afhankelijk van hen. Het is een dystopie waarin ik niet wil leven. Wanneer we enkel handelen in ons eigenbelang, creëren we een somber toekomstbeeld.

Dit alles geeft stof tot nadenken. Hoe onze beslissingen grote gevolgen kunnen hebben. Maar ook hoe één iemand, ongeacht hoe klein, het verschil kan maken. Een citaat van Ish Ait Hamou (2021) dat hier past:

“Ze kunnen vernietigen zoals geen andere soort dat kan, maar wanneer ze liefhebben, dan kunnen ze dat ook zoals geen andere soort dat kan.”

Het hele boek is een verzameling van kortverhalen en leest op een aangenaam tempo. Daardoor is het geschikt voor iedereen die wilt reflecteren over de toekomst. De tien auteurs, afkomstig uit Vlaanderen en Nederland bundelen verhalen van hoop. En hoop is precies dat wat we allen kunnen gebruiken!