Langs de kustlijn

De Deense schrijfster Dorthe Nors (Denemarken) heeft zich laten overhalen om te schrijven over de kustlijn van 1000 kilometer die loopt tussen Skagen in Denemarken en Den Helder in Nederland. Een lijn, ja haast een personificatie van altijd in beweging zijn, een hartlijn door de eeuwen heen. Een levende lijn die ook Nors’ levensloop betreft. Ze is opgegroeid tussen de altijd in beweging zijnde schuimkoppen, het gevende en nemende water.

In haar autootje, soms met een vriendin struint ze als een jutter de kustlijn, de nabije omgeving af op zoek naar verhalen. Ze schuwt daarbij niet om ook uit haar eigen geschiedenis aan het water te putten. Ze constateert de drang om er bij weg te gaan én de sterkere drang om weer terug te keren bij dit woelige water.

‘Identiteit ontstaat uit gespletenheid.’ (P. 12)

Als begenadigd schrijfster schrijft ze met poëtische en filosofische noten. Ja, ze schildert met waterverf prachtige paletten. Zoals dat eeuwenoude, ja duistere klooster in Børglum dat soms gewoonweg lijkt te verdwijnen van de aardbodem, te verdwijnen in het spookachtige landschap. Of het verschuivende land, dat gewoonweg een feit is, omdat de Noordzee het land opeet. Dat landschap, een ‘archief van herinneringen’. Ze verhaalt over de heroïsche Vikingen. De (ook persoonlijke) verbindingen tussen Denemarken en Groot-Brittanië; (de schrijfster is roodharig en volgens oma ‘gaat dat niet meer uit de familie’). Of het mogelijke bestaan van een Atlantis met de schatten van de Vikingen, ergens voor de Deense kust. En wat te denken van de werkelijk bestaande mythische vogelklif Skarreklit die in 1978 plotseling omviel, terwijl die klif een landmark was voor de heimkerende Vikingen na de zoveelste strooptocht. Haar vader die net zijn broer had verloren stond te huilen voor de televisie. De ene dag was hij er nog, tot een storm de klif deed verdwijnen. Zoals wij allen verdwijnen. Prachtig geschreven.

Favoriete passages, het zijn er vele in het redelijk dunne boekje van nauwelijks 200 bladzijden. Zoals de pagina’s 69 en 70, over de betekenis van de weg. Ik zou de bladzijdes kunnen overschrijven.

‘Een pad liep daar niet voor niets. Iemand had daar iets gewild… Levende sporen in gesprek met het landschap. Bloedvaten van de herinnering…’. (P. 69,70)

Nors schrijft ook over de Deense ‘Tata Steel’: Cheminova (de naam alleen al, stinkt). De fabriek waarbij allerlei gifstoffen decennia lang vrij zijn gekomen. Ondanks pogingen het op te slaan in de grond en in depots: ‘Het depot zal gaan lekken’. (P. 53) Het wringt nogal met de schoonheid van het water en het landschap.

Vooral de soms mysterieuze Deense geschiedenis sprak me bijzonder aan. Daarbij durft Nors ook kritisch te zijn. De Deense bekrompenheid en strengheid voor elkaar. De West-Jutlander die de ander beoordeelt en veroordeelt. Haar eerder geuite kritiek kwam haar op afgewende blikken en misprijzen te staan. De meer positieve stukken over Nederland vond ik minder boeiend. De kritische beschouwingen zouden namelijk hierover niet minder misstaan. Maar, dat laat ze mogelijk over aan de Nederlandse schrijvers.

Kortom, ik waardeer het boek met vier fonkelende sterren!