Origineel en vindingrijk!

Uppsala, 2055. Professor Hans Forsberg en zijn getalenteerde teamleden staan op het punt om Týr te introduceren in de rechtspraak. Týr zou als krachtige AI-computer de rol van lekenrechters of juryleden kunnen overnemen, de computer heeft niet alleen toegang tot alle informatie uit het gerechtsdossier, maar zal eveneens een oordeel vormen op basis van de antwoorden, gezichtsuitdrukkingen en lichaamsfuncties van alle aanwezigen in het proces. De verwachtingen zijn bijgevolg torenhoog. Kan dit systeem meer rechtvaardiging in de wereld brengen? Kan Týr ervoor zorgen dat er minder menselijke dwalingen voorvallen? Is Týr objectiever, maar vooral correcter in zijn beoordelingen?

Vooraleer Týr zijn vuurproef moet doorstaan, nemen alle leden van het team nog even vakantie om bij te komen van de zeer drukke periode waarin de AI-computer volledig tot ontwikkeling kwam. Maar tijdens hun vakantie slaat het noodlot toe en wordt beslist om Týr sneller dan voorzien in te schakelen. Lukt het Týr om zijn nieuwe rol in de samenleving vlekkeloos op te nemen?

Dirk Speelman, classicus, computerlinguïst en professor taalkunde heeft met dit boek gekozen voor een zeer originele benadering van AI. Artificiële intelligentie zorgt meer en meer voor extra ondersteuning in onze samenleving en op dit ogenblik lijken de mogelijkheden wel eindeloos. Speelman speelt hierop gretig in door een nogal dystopische samenleving te beschrijven, met een nog grotere kloof tussen rijk en arm. Een samenleving waar mensen nog meer bedreigd worden door de natuur en meer bepaald door de heersende droogte en enorme klimaatopwarming. De worldbuilding in dit boek is van een uiterst hoog niveau, door zowel ontspanning, de voeding, de medische toepassingen, de woningsituatie, het tekort aan beschikbaar drinkwater, de transportmiddelen enz in een futuristische wereld te beschrijven zorgt de auteur er moeiteloos voor dat je je als lezer werkelijk in het jaar 2055 waant.

Het boek bestaat hoofdzakelijk uit twee grote delen : de periode waarin de vakantie plaatsvindt van de teamleden en de wijze waarop elk van hen dit ervaart enerzijds en anderzijds het proces zelf waarbij Týr voor de allereerste keer ingezet wordt. Wat mij betreft had het deel over de vakantie iets meer ingekort mogen worden, enerzijds draagt het enorm bij tot de worldbuilding in het verhaal, anderzijds zorgde het ervoor dat mijn aandacht soms wat afnam omdat je op dat ogenblik de relevantie ervan in het verhaal nog niet volledig snapt. Het tweede deel waarin Týr werkelijk in the picture kwam, las voor mij vlotter weg. Ook in deze toekomstige samenleving twijfelen ze over de morele aanvaardbaarheid om Týr in te schakelen, aan het gevelde oordeel, aan de procedures die gevolgd moeten worden: het feit dat er zowel voor-als tegenstanders zijn, zorgt er ook voor dat je als lezer deze dilemma's ook aan jezelf (of in je omgeving) even voorlegt en ook daar is er toch een mix in meningen terug te vinden. Een zeer groot pluspunt is ook dat het AI-verhaal helemaal niet te technisch wordt en dat elke lezer -voorkennis of niet- zonder moeite begrijpt hoe Týr tewerkgaat. De schrijfstijl zelf van Speelman is super vlot en aangenaam om lezen, als lezer blijf je getriggerd om het verhaal uit te lezen, hij slaagt er absoluut in om de nieuwsgierigheid van de lezer gedurende het verhaal te blijven aanwakkeren.
Voor mij was dit zeker een aanrader, een boek met een grote hoeveelheid aan originaliteit, dat dilemma's en vraagstukken oproept over onze toekomst en de toepassingen van AI .